Варшава

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
    Бу атны (неда терминни) башха магъаналары да барды, къарагъыз: Варшава (магъаналары).
Варшава
поляк. Warszawa
Герби
Герби
Байрагъы
Байрагъы
Орналгъаны
Координатлары: 52°13′00″ N 21°02′00″ E / 52.216667° N 21.033333° E (G) (O) (Я)
Тенгизден мийиклиги: 78-121 метр т. м.
Сагъат бёлгеси: UTC+1, UTC+2 джай
Къралы: Польша Польша
Воеводствосу: Мазовия воеводство
Биринчи сагъынылгъаны: 1321 джыл
Картада кёрюнюмю:
Варшава (Польша)##
Варшава (Польша)
Статистика билгиле
Майданы: 517 км²
Халкъыны саны: 1 726 581 (2014)
Басыннганы: 3317 адам/км²
Административ билгиле
Статусу: Шахар
Башчысы: Ханна Гронкевич-Вальц
Официал сайты: www.um.warszawa.pl/
Телефон коду: +48 22
Почта индекси: 00-001 - 04-999
Автомобиль коду: W

Варша́ва (поляк. Warszawa Audio полякча айтылыуу) — территориясы бла эмда халкъы бла Польшада эм уллу шахарды, 1596 джылдан бери къралны ара шахарыды[1]. Шахарны юсю бла Висла суу ётеде.

Тарихи[тюзет | кодну тюрлендир]

Этимологиясы[тюзет | кодну тюрлендир]

Биринчи кере шахарны аты XIV ёмюрде къол джазмалада тюбейди: Warseuiensis деб (1321 джыл) эмда Varschewia деб (1342 джыл), XV ёмюрде уа Warschouia деб (1482 джыл).

Тарихчиле бла лингвистлени кёбюсю, шахарны аты — WarszewaВаршныкъы») сёзден чыкъгъаннга санайдыла, бу сёз а уа — Warsz (Warcisław, Wrocisław атны орта ёмюрледе популяр болгъан къысха формасыды) адам атдан къуралгъаннга.

Халкъда уа Warszawa ат, Wars чабакъчыны аты бла аны юй бийчеси болгъан Sawa атлы русалканы атын бир-бирине къошхандан къуралгъанды деген оюм джайылыбды. Сава русалка, шахарны символуду[2].

Орта ёмюрле[тюзет | кодну тюрлендир]

Онунчу ёмюрден башлаб бусагъатдагъы Варшаваны территориясында бир талай джерлешим болгъаны документал халда белгилиди, аланы орталарында эм кючлю Bródno бла Jazdów kamion болгъандыла.

Варашавада биринчи агъачдан къурулушла XII ёмюрге литвалыла бла ишленнгендиле, ташдан а уа — Тевтон орденден джакъланыу нюзюр бла XIV ёмюрге.

Джангы заман[тюзет | кодну тюрлендир]

XV—XVI ёмюрледе Варшава — Мазовия бийликни аралыгъыды, 15961795 джыллада — поляк королла бла литва уллу бийлени резиденциясыды, 1791—1795 джыллада — Речь Посполитаяны ара шахарыды, 18071813 джыллада — Варшава герцоглукъну (де-факто француз протекторатда), 1815-1915 джыллада — Поляк Патчахлыкъны (Россия империяны къурамында). 1918 джылдан 1939 джылгъа дери Варшава Польша Республиканы ара шахары болгъанды, 1944 джылдан 1989 джылгъа дери уа — Поляк Халкъ Республиканы ара шахары.

Экинчи дуния къазауатны заманында оккупацияны кёзюуюнде (1939 — 1944 дждж.) Генерал-губернаторлукъну административ аралыгъы Краковда орналгъанды. Варшаваны арасын нацистле 1944 джылда къурутхандыла.

Эм джангы заман[тюзет | кодну тюрлендир]

1989 джылдан бери Варшава, бусагъатдагъы Польша Республиканы ара шахарыды. Экинчи дуния къазауатдан сора шахар тынгылы ызыны ишленнгенди эмда илмулу реставрацияны айырма юлгюсю кибик ЮНЕСКО-ну Бюдеудуния осуйлукъны эсгертмелерини санына къошулгъанды.

Административ джарашдырылыуу[тюзет | кодну тюрлендир]

Варшава 18 гминадан (райондан) къуралады:

Оригинал аты Аты Халкъы Майданы
Mokotów Мокотув 217 651 35,4 км²
Praga Południe Прага Полудне 187 845 12,24 км²
Wola Воля 143 996 19,26 км²
Ursynów Урсынув 137 716 44,6 км²
Bielany Беляны 136 485 32,3 км²
Śródmieście Средместье 135 000 15,6 км²
Targówek Таргувек 124 316 24,37 км²
Bemowo Бемово 100 588 24,95 км²
Ochota Охота 93 192 9,7 км²
Praga Północ Прага Пулноц 74 304 11,4 км²
Białołęka Бялолэнка 64 000 74 км²
Wawer Вавер 62 656 79,71 км²
Żoliborz Жолибож 50 934 8,5 км²
Ursus Урсус 44 312 9,35 км²
Włochy Влохи 36 276 28,63 км²
Rembertów Рембертув 21 893 19,30 км²
Wesoła Весола 18 482 22,6 км²
Wilanów Вилянув 14 032 36,73 км²
Бютеулей 1 690 821 517,90 км²

Галерея[тюзет | кодну тюрлендир]

Къарнаш шахарлары[тюзет | кодну тюрлендир]

Варшава, бу шахарлагъа къарнаш шахар болады:

Джибериуле[тюзет | кодну тюрлендир]


Къайнакъла:
  1. The Oficcial website of Polish Capital (ингил.). www.e-warsaw.pl.
  2. Kazimierz Rymut Nazwy miast Polski // Zakład Narodowy im. Ossolińskich. — 1987. — ISBN 83-04-02436-5.
  3. Chicago Sister Cities (ингил.)
  Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Варшава.
  Бу, тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.