Германияны полициясы
Германияны полициясыны баш нюзюрю Германияны Федератив Республикасыны ичинде джамагъат къоркъуусузлукъ бла джамагъат мизамны, аманлыкъ этиуню аллын кесиу эмда аманлыкъчыланы джууабха джолукъдуру бла сакълауду. Германияны полициясы властны толтуруучу билегине киреди.
Полицияны къуллукъчусу -3 сыныфлы иерархиясы болгъан, толтуруучу полиция къуллукъ этген (нем. Polizeivollzugsdienst), айры статусу болгъан кърал къуллукъчуду (нем. Polizeivollzugsbeamte, PVB). Бир-бирде полицияда быллай статусу болмагъан адамла да къуллукъ этерге боладыла, сёз ючюн техникалыкъ полицей къуллукъ, тылмачла, техникле, сакълауул полицияны къуллукъчулары (Wachpolizei), болушчу полицияны къуллукъчулары (Politesse, Polizeihostess, Hilfspolizist ала асламысы бла автоулоуну парк этилиуюнде джорукъ бузулуу бла кюрешедиле.
Германияда ич ишлени органларына кирмеген, алай а ушаша хакълары болгъан талай къуралыш да барды. Сёз ючюн, ГФР-ни финансларыны министрлигини таможня управлениесини бир къауум бёлеклери эмда Бундесверни аскер полициясы (Feldjäger). Аны тышында талай къуллукъну ишчилери чекленнген полициячы хакълагъа иедиле, алагъа чегетчиликни, саулукъ сакълауну, страховка джолдашлыкъланы техника къуллукъларыны эмда ёртенчиликни къуллукъларыдыла.
Полицияда ишлегенлени энчи профсоюзлары барды.
Тарихи[тюзет | къайнакъны тюзет]
1948—1990 дждж.[тюзет | къайнакъны тюзет]
ГФР-ни къуралыу моментине, 1949 джылгъа полиция органла къуралыб бошагъандыла. ГФР-ни конституциясында ич къоркъуусузлукъну сакълауда федерал джерлеге приоритет берилгенди.
1950 джыллада аскерлешген полиция бёлекле - хазырлыкъны полициясы (Bereitschaftspolizei) эмда Федерал чек сакълау (Bundesgrenzschutz, BGS), Федерал криминал къуралыш (Bundeskriminalamt, BKA) къураладыла.
1980 джылладан башлаб ишге тишириула алыныб башлайдыла.
1990 дж. сора[тюзет | къайнакъны тюзет]
Германия бирлешгенинден сора, джангы федерал джерледе ГДР-ни халкъ полициясыны тамалында 6 джер полиция къуралады, техника джанындан полиция джангыртылады.
1992 джылда Темир-джол полиция (нем. Bahnpolizei), федерал темир джолланы бёлеги, къоратылады, аны хакълары Федерал чек сакълаугъа бериледи.
1994 джылдан башлаб немец полициячыла Германияны тышында операциялагъа къатышханыдла, Федерал чек сакълауну бёлеклери комбатант статусну тас этгендиле, аланы энди федерацияны полициясы статуслары бегитилгенди (нем. Polizei des Bundes). 2005 джылдан башлаб атын да Федерал полициягъа бургъандыла (нем. Bundespolizei).
1998 джылда Бавар чекчи полиция чачылгъанды, Баварияда кърал чеклени сакълау функцияла бавар полициягъа кёчкгендиле.
2004 джылдан башлаб Джерлени полциялары бла Федерал полиция (Бавария бла Саарланд тышында) техника бла кийимни кёк бояу схемагъа кёче башлагъандыла.
Полицияны нюзюрлери[тюзет | къайнакъны тюзет]
Полномочияланы юлешиу[тюзет | къайнакъны тюзет]
Къоркъууланы алдан тыйыу[тюзет | къайнакъны тюзет]
Закон бузууланы ызлау[тюзет | къайнакъны тюзет]
Функционал юлешиниу[тюзет | къайнакъны тюзет]
Джакъчы полиция[тюзет | къайнакъны тюзет]
Джакъчы полиция (нем. Schutzpolizei, SchuPo) Германияны полициясыны бёлегиди, баш нюзюрю джамагъат мизамны сакълау, патруль этиу, халкъдан тилек къагъытланы алыу, джоллада джорукъ сакълау, улоу амалланы авариясында мероприятияла бардырыу, излеу, демонстрацияда джорукъну сакълау кибик функцияладыла.
Verkehrspolizei джакъчы полциягъа къошулады.
Джакъчы полицияны къуллукъчулары асламысы униформада къуллукъ этедиле (Граждан кийимде ташатын осмакълау бардыргъан энчи къауумла тышында — Zivilstreife,алагъа талай къауум къошуладыла: граждан кийимде оператив къауумла —Zivile Einsatzgruppe — ZEG, излеучю эмда сынамчы бёлекле — Fahndungs-und Kontrolltrupp, граждан кийимде тахсачы къауумла—Zivile Aufklärungsgruppe).
Криминал полиция[тюзет | къайнакъны тюзет]
Криминал полиция нем. Kriminalpolizei (халкъда аты «Kripo») ауур аманлыкъла, къураулу аманлыкъла, сабийлеге эмда джаш тёлюге къаршчы аманлыкъла, экономика, мюлк эмда политика себеби болгъан аманлыкъла, терроризм актла этилген заманда ишге кирген полиция бёлекди.
Криминал полиция оператив къауумланы ишге чыгъыуларын (Kriminaldauerdienst, KDD), оператив-излиу мероприятияланы бардырыуун, ташатын патруль этиуню, шагъатланы джакълауну, лабораториялыкъ криминалист къуллукъланы бериуню баджарады.
Федерал джерлени дараджасында криминал полиция криминал полицияны джер къуралышларына (Landeskriminalamt, LKA) киреди, федерал дараджада Криминал полицияны федерал къуралышы (Bundeskriminalamt, BKA)
Криминал полицияны къуллукъчулары асламысы бла граджан кийимде къуллукъ этедиле.
Криминал полициягъа энчи къуллукъла — Мобиль оператив къауумла (Mobile Einsatzkommando, MEK) киредиле, аланы баш нюзюрлери адамланы эмда джюклени ызлау эмда тыйыуду.
Полицияны гёзетчи бёлеклери[тюзет | къайнакъны тюзет]
Хазырлыкъны полициясы (нем. Bereitschaftspolizei, сокр. BePo)— федерал джерлени эм федерал полицияны къуралышларыды. Хазырлыкъны полициясы кёбчюлюк къозгъалыулада, катастрофалада, излеу операциялада, футбол матчлада э. б. хайырландырадыла.
Бёлеклени къурамлары бир типлиди: бёлюмле, джюзле, цугала эмда къауумла.
Гёзетчи полицияны къурамына энчи джоралау полицияны бёлеклери киредиле (нем. Spezialeinsatzkommando (SEK) бла Grenzschutzgruppe 9 (GSG 9)), патаула бла тутукълауну баджаргъан бёлекле Beweissicherungs- und Festnahmeeinheiten (къысх. BFE)
Хазырлыкъны полициясыны координатору ГФР-ни ич ишлерини министрлигини къуллукъчусу, федерал джерлени гёзетчи полицияларыны инспекторуду.
Полицияны къуралышы[тюзет | къайнакъны тюзет]
Федерал дараджада полиция къуралышла[тюзет | къайнакъны тюзет]
Федерал полиция[тюзет | къайнакъны тюзет]
Bundespolizei (къысх. BPOL) (2005 дж. дери — Федерал чек сакълау нем. Bundesgrenzschutz, BGS аты алгъыннгы баш нюзюрюн - кърал чеклени сакълауну белгилейди) 1951 джыл къуралгъанды, эмда ГФР-ни ич ишлерини министрлигине бойсунады.
Бусагъатда приоритетлерине бу фунцияла киредиле: къарада кърал чеклени полицей сакълау (Бавария тышында, анда чекни сакълау бла джер полиция кюрешеди, 1998 джылгъа дери уа Баварияда федерал чеклени чачылгъан Бавар чекчи полиция сакълагъанды Bayerische Grenzpolizei), хауада (къралны ичине 30 километрлик теренликге) эмда сууда (50 километрлик зонада) чек сакълауду, аннга документлени тинтиу да киреди; улоу полиция (темир джолда) вокзаллада къоркъуусузлукъну сакълау бла бирге; хауачылыкъны къоркъуусузлугъу; конституцион органла бла федерал министрликлени къоруулау; джагъачы сакълау; къазауат заманда полиция функция; халкъла арасы къуралышланы тышында операцияларын джакълау, ГФР-ни дипломатлыкъ келечиликлерин къоруулау; д. а. к.
Федерал полицияны штабы Потсдамдады, къурамында 10 дирекция барды.
Аны тышында Федерал полицияны къурамына спецназ GSG 9 киреди.
Германияны криминал полициясыны федерал къуралышы[тюзет | къайнакъны тюзет]
Bundeskriminalamt (BKA) — ГФР-ни тюрлю-тюрлю полицей къуралышларыны эмда тыш кърал хакъ-мизам сакълау органланы арасында иш джюрютюуню баджарады. Аны тышында Федерал криминал къуралыш Федератив республиканы интереслери тийген ишлени тинтиуюн бардырады.
Герман бундестагны полициясы[тюзет | къайнакъны тюзет]
Polizei beim Deutschen Bundestag (къысх. Polizei DBT, 1994 джылгъа дери : Герман бундестагны управлениесини ич инспекциясы нем. Hausinspektion der Verwaltung des Deutschen Bundestages)—ГФР-ни баш закончыгъарыучу органы — бундестагны мекямында къуллукъ этген полицияды, эмда бундестагны президентине бойсунады.
Федерал джерлени полицияларыь[тюзет | къайнакъны тюзет]
Федерал джерни полициясы- берилген федерал джерни юрисдикциясына кирген бютеу полицей органланы бирлешдирген терминди.
Бир къауум шахарлада къуллукъчулары полицейлилени хакълары болгъан, алай федерал джерни полициясыны къурамына кирмеген коммунал хакъ сакълау къуралышланы тюрлю-тюрлю шекиллери барды.
| Джер / къуралышны официал аты | Джер полицияны къурмаындагъыла | Баш инстанция | Орта инстанция | Тюб инстанция |
|---|---|---|---|---|
| Баден-Вюртенбергни полициясы | Джер полиция (къоруулаучу полиция, криминал, суу эм джол полиция), Джерни криминал къуралышы, гёзетчи бёлекле | Джерни ичи ишлерини министрлиги | Правительствода президиум, Штутгартны полиция президиуму, Гёзетчи полицияны президиуму, полицияны академиясы, Джерни криманал къуралышы, логистика аралыкъ, Полицияны баш школу | полицияны дирекциялары, Маннгейм бла Карлсруэде президиумла |
| Бавар полиция | Джер полиция, Бавар гёзетчи полиция | Бавар кърал ич ишле министерлик | Гёзетчи полцияны президиуму, Бавар джер криминал къуралыш, Бавар полицей къуралыш | полицей инспекцияла (станцияла бла вахтала), криминал, джол, гёзетчи полицияны инспекциялары, автобанлада полиция |
| Берлинни полицей президиумуну башчысы | Джер полиция, криминал къуралыш | Ич ишлени сенатыны управлениеси, Полицай-президент бла Вице-полицай-президент штаблары бла бирге | 6 дирекция, ара нюзюрлени дирекциясы, ара сервис къуллукъ | 44 полицей бёлюм, гёзетчи полицияны 2 бёлюмю, суу полицияны 4 вахтасы |
| Бранденбургну полциясы | Президиум Одерде Франкфурт, Потсдам; джер криминал къуралыш, Ич ишлени министрлиги,IV бёлме | |||
| Бремен джерни полициясы | Бремен: Джол бёлмеси бла гёзетчи полиция, криминал полиция, суу полиция эмда къоруулау полиция Бремерхафен: хакъ сакълауну джерли органлары |
Ич ишле бла спортну сенатору | Бременни Полицейпрезиденти, къоруулаучу эмда гёзетчи полиция Бремергафенни полицей органларыны директору штабы бла бирге, полицияны управлениси, къоруулаучу эмда криминал полиция |
Бремен: Инспекцияла (криминал полиция), бёлюмле (къоруулау полиция) Бремерхафен: штаб, бёлюмле, комиссариатла, тамал къуллукъла, криминал комиссариатла |
| Гамбург полиция | ара дирекция, джер криминал къуралыш, суу полиция | ич ишлени органлары бла сенатору | ортакъ нюзюрлени 3 региону | 26 комиссариат, суу полицияны 3 комиссариаты , суу полицияны 1 бёлмеси (Куксхафен), 8 тыш бёлюм |
| Гессен полиция | 7 энчи полицей президиум, 3 ара къуралыш, 1 заведение | Гессенни ич ишле бла спортну министрлиги, полицей президиум | ||
| Мекленбург-Ал Померанияны полициясы | 5 дирекция, суу полиция, криминал къуралыш, гёзетчи полиция, полицей хазырланыуну эмда усталыкъны ёсдюрюуню институту | Ич ишлени министрлиги, 4 бёлме | ||
| Тёбен Саксонияны полициясы | 6 регионал дирекция, криминал къуралыш, логистика аралыкъ, ара дирекция, академия | Ич ишлени, спортну эмда интеграцияны Тёбен Саксон министрлиги, халкъны пеляхладан сакълауну джер президиуму | 6 регионал дирекция (Брауншвайг, Гёттинген, Ганновер, Люнебург, Ольденбург эм Оснабрюк) эм 1 ара дирекция | 6 ара криминал инспеция, 33 инспекция, 88 комиссариат, 384 станция |
| Шимал Рейн — Вестфалия джерни полициясы | джер криминал къуралыш, кёзетчи полиция («джюзле» нем. Hundertschaften) | Шимал Рейн — Вестфалия джерни ич ишлерини министрлиги | джер криминал къуралыш, | 46 округ полиция орган |
| Рейнланд-Пфальц джерни полициясы | президиум, гёзетчи полиция, суу полиция, полицей техникадан баш къуралыш, джер криминал къуралыш, Джамагъат управленияны баш школу, полицей факультет | Ич ишле бла спортну министрлиги | Инспециялары бла дирекцияла, криминал инспекцияла, ара криминал инспекция, регионал криминал инспекцияла, автобанлада станциялары бла джол полицияны инспекциялары, гёзетчи полицияны бёлмелери эмда полицияны джер школу | |
| Саарланд федерал джерни полициясы | Джер криминал инспекция, джер криминал къуралыш | Ич ишле бла спортну министрлиги, D бёлме | ||
| Саксония джерни полициясы | 7 дирекция, джер криминал къуралыш, гёзетчи полицияны президиуму, саксон полицияны баш школу | Джер президиум (Ич ишлени саксон кърал министрлигинде 3-чю бёлме) | ||
| Саксония-Ангальт джерни полициясы | 3 дирекция, джер криминал къуралыш, баш школ, Техника полицей къуралыш, Джер гёзетчи полиция | Ич ишле бла спортну министрлиги, бёлме 2 | ||
| Шлезвиг-Гольштейн джерни полициясы | джер полиция къуралыш, джер криминал къуралыш | Ич ишлени министрлигинде полицияны бёлмеси | ||
| Тюринг полиция | 7 дирекция, джер полиция къуралыш, гёзетчи полиция, Управлениени Тюрингская баш школу, полициян кафедрасы | Ич ишлени министрлиги, бёлме 4 |
Техника баджарыу[тюзет | къайнакъны тюзет]
Униформа[тюзет | къайнакъны тюзет]
Къазауатдан сора заманны униформасы тюрлю-тюрлю регионда башха болгъанды, сёз ючюн, Берлин бла Гамбургда къаралдым кёк, башха джерледе джашил. Бёрклери да кёб тюрлю болгъанды.
1972 джылны полиция реформасында джер полицияла бла Федерал чек сакълау джангы бирча беж-джашил форма кийгенди.
Европ парламентни комиссиясыны 1998 джылдан директивасына кёре Европа Бирликни къралларына униформа бла мешиналаны бояуда кёк тонланы хайырланыу рекомендация береди. 2004 джылдан башлаб Гамбургда полиция джангы униформа кийгенди, ол униформаны Тёбен Саксонияны, Бременни, Шлезвиг-Г бла Мекленбург-Ал Померанияны джер полициялары да къабыл этгендиле. Аны тышында дагъыда 6 униформа модель къабыл этилгенди («Баден-Вюртенберг», «Бранденбург», «Гессен», «Шимал Рейн — Вестфалия», Саксонии-Анхальтха къатыш форма эмда федерал полициягъа модель), бютеу моделле бир-бирлеринден бичиую бла, баш кийими бла, бетлери бла эмда кёк бетни тонлары бла айрыладыла. Бавария бла Саарландны тышында 2012 джылгъа бютеу полиция джангы формагъа кёчгенди, ол эки джерде эсе эски форма къаллыкъды
Сауутланыу[тюзет | къайнакъны тюзет]
Германияны полциясында эм бек джюрюген герох Walther P99. SIG-Sauer P225 Къоруулау полицияны официал героху болуб талай джерде джюрюйдю. SIG-Sauer P226 бир къауум энчи бёлекле бла хайырланады. Башха джерледе Heckler & Koch P2000 хайырландырылады, ол да арт кёзюуде акъыртын-акъыртын Heckler & Koch P30 бла алмашдырылады.
Улоу[тюзет | къайнакъны тюзет]
Патруль мешинала этиб полиция Audi A6, Audi A8, BMW 3 серияла, BMW 5 серияла, BMW X3, Mercedes-Benz B-класс, Mercedes-Benz C-класс, Mercedes-Benz E-класс, Mercedes-Benz S-класс, Mercedes-Benz Vito, Opel Insignia, Opel Astra, Opel Omega, Opel Vectra, Opel Zafira, VW Caddy, VW Golf, VW Passat, VW Sharan, VW Touran и VW T5 мешина моделлени хайырланады.
Хазырлыкъны полициясы Fiat, Ford, Land Rover эм Mitsubishi маркаланы хайырланады. Автобанлада бир-бирде поличей Porche мешанала кёрюрге боллукъду.
Авиация[тюзет | къайнакъны тюзет]
Федерал полиция граждан вертолетладан къуралгъан Европада эм уллу паркланы бирине иеди, эмда вертолет къауум бла 5 эскадрильядан къуралады. Хайырландырылгъан моделле: Eurocopter окъуу EC 120, тахсачы EC 135 T2i, дженгил улоу EC 155 B, орта улоу AS 332 L1 Super Puma, къутхарыучу EC 135 T2i.
Джер полицияла (Бремен, Саарланд эм Шлезвиг-Гольштейнни тышында) энчи вертолет эскадрильялагъа иедиле.