Джаш абычарланы путчу

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
Путчну заманында Токиону орамларында аскерле.

Джаш абычарланы путчу, неда 26-чы февралны инциденти (яп. 二·二六事件 Ни-нироку дзикэн) — япон аскерни миллетчи абычарларыны бир къаууму, 1936 джылны 26-29 февралларында чыгъаргъан къозгъалыуду. Путчну идея бачамасы Икки Кита болгъанды. Аны «Японяны реконструкциясыны планы» атлы илму иши абычарланы къозгъалыугъа кёллендиргенди.

Путчну джаш миллетчи-абычарла башлагъандыла, аланы оюмларына кёре къралда политика коррпуция бла элде джарлылыкъны хорлар ючюн талай баш къуллукъчу къораргъа керек болгъанды. Ала Сёваны Реставрациясыны лозунглары бла чыкъгъаныдла (яп. 昭和維新) девизлери уа «Императорну хурметин кёре, аманлыкъну къурут» болгъанды (яп. 尊皇討姦).

Путч 1936 джылны 26-чы февралында, танг аласы бла башланады. Къозгъалгъанла джанлы болуб, япон аскерни 1 483 аскерчиси аякъланнганды.

Путччула, Парламенти, Ич шле бла Къоруулау министрликни мекямларын кючлегендиле, талай белгили политика алчыны да ёлтюргендиле. Ала премьер-министрни резиденциясын эмда патчах къаланы да кючлерге кюрешгендиле алай а Император гвардияданы къаршчылыгъына тюртюлюб, тохтагъандыла.

Император властны джакълагъанларын билдирселе да, Сёва император аланы терслегенди эмда закон тышы баямлагъанды. Кёллери сыннган аякъланнга аскерчиле 29-чу февралда кеслерин правительство аскерлеге бергендиле. Путчну 19 башчысы асылгъанды.

Баргъаны[тюзет | кодну тюрлендир]

Ал тарихи[тюзет | кодну тюрлендир]

XX ёмюрню аллында япон аскерчилени ичинде кърал социализмни идеясы кенг джайыла башлайды, артыкъсыз да политика философ Кита Иккини идеялары. Аны Сёва Реставрация идеясы, ол идея «Японяны реконструкциясыны планы» китабында басмаланады. Быллай идеяла талай джаш абычарны политика коррупция, дзайбануну иши, Уллу депрессияны эсеблери кибик проблемаланы бир къолдан тюзетирге боллукъду деген оюмгъа келтиреди, эмда къозгъалыугъа удурады. Ол абычарланы ичинде эм белгилилери: Сиро Нонака, Киёсада Кода, Такадзи Муранака, Терудзо Андо, Асаити Исоба, Ясухидэ Курихара.

Аны бла бирге къралны эмда аскерни башчылыгъы бу идеяланы огъурамайды. Аны ачыкъдан джакълагъан абычарланы ызларындан аскер полиция осмакълайды, ол да джаш абычарла бла аскер башчылыкъны арасында тикликни кючлендиреди. Аидзава бла инцинетден сора , эмда 15-чи майда премьер-министр Цеёси Инукамны ёлтюрюлюуюден сора талай радика кёллю абычар аскерден къысталады, аланы ичинде Такадзи Муранака бла Асаити Исоба.

Биринчи дивизияны абычарларыны правительствогъа къаршчы кёллерин ангылаб, Японияны Император Аскерини генштабы аланы Токиодан Маньчжуриягъа джиберирге оноу этеди, ол аобчыраланы ашыгъыуларына чурум болады.

26-чы февраль[тюзет | кодну тюрлендир]

Къозгъалыу 26-чы февралны танг аласында башланады. Ол заманда кичи лейтенант Цунео Ито къозгъалгъанладан инарал Сигэру Хондзёге къагъытда билдириу келтиреди: «500 чакълы бир абычар эмда аскерчи кеслерин тыялмай, аякъланыуну башлагъандыла». Бу къагъытны алгъан Хондзё, аскер полицияны командири Рокуро Ваном эмда генерал-майор Тэцудзо Накадзимо бла бирге император къалагъа джол аладыла.

Сагъат 5:20 бола мухурну сакълаучу министрни секретариатыны башчысы Коити Кидо генерал Кадзуо Огурини, секретарь Сайондзи Киммоти Харада Куманы эмда акъсюеклени палатасыны башчысы Фумимаро Коноэни кесине чакъарыда. Артдан император къалада Император арбазны оноу джюрютгени Курахэй Юаса бла тюбешиб, бола тургъанладан император Сёваны хапарлы этеди.

Путчуланы алчылары капитан Киёсада Кода, Муранака Такадзи эм Асаити Исоба аскерни министри Есиюки Кавасени зиярат этиб, аннга къозгъалгъанланы излемлери бла манифестни бередиле.

Сагъат 9:00 аскерни министри Кавасима императордан аудиенция алады, анда путччуланы манифестлерин окъуйду. Император къзгъалыуну мычымай тынч этерге буйрукъ береди.

Кюнню экинчи джарымында Император къалада Баш Аскер Кенгешни джыйылуу болады. Аны эсебинде Есиюки Кавасени аты бла чакъырыу окъуйдула, анда инцидентни къансыз тохтарын изленеди.

Сагъат 15:00 Токиону къоруулау кючлерини баш командири генерал-лейтенант Кохэй Кассия Токиода аскер болумну баямлмайды.

Сагъат 21:00, Министрлени кабинетини олтурууунда, Фумио Гото болджаллы премьер-министр этидели. Аол заманда баш аскер башчылыкъ Баш Аскер Кенгешни членлери бла тюбешедиле.

Нюзюрлери[тюзет | кодну тюрлендир]

Къозгъалыугъа къошулгъанла ёлтюрюрге керек белгили политикачыладан списокла этгедиле. Ол эки кесекден къуралгъанда: баш нюзюрле эмда экинчи дараджалы. Биринчи вариантны Асаити Исобо бла Такадзи Муранка къурагъанды. 21-чи февралда ала аны капитан Ититаро Ямагутиге кёргюзедиле. Дебатладан сора андан гэнро Киммоти Сайондзи бла Баш Аскер Кенгешни члени генерал Сэндзюро Хаяси къоратылады. 22-чи февралда къуру баш нюзюрлеге чабаргъа керек болгъанына оноу алынады, списокга да Дзётаро Ватанабэ къошулады.

 Баш нюзюрлени списокгу:
 премьер министр Окада Кейсукэ
 флотну Генерал штабыны алгъыннгы тамадасы адмирал Кантаро Судзуки
 мухурну сакълаучу лорду Сайто Макото
 финансланы министри Такахаси Корекио
 мухурну алгъыннгы сакълаучу лорду Макино Нобуаки
 аскер окъууну баш инспектору Дзётаро Ватанабэ.

Экинчи дараджалы нюзюрле:

  арбазны министри Гото Фумио
  Таша кенгешни башчысы Ичики Китокуро
  Пэрлени палатасыны члени, Тайванны алгъыннгы губернатору Изава Такио
  "Мицуи" концернни башчысы Мицуи Хачирёмона
  ол концернни толтуруучу директору Икэда Шигеаки
  "Мицубиси" концернни башчысы ( дзайбацу )Ивасаки Коята

Джибериуле[тюзет | кодну тюрлендир]

Шаблон:Japan-hist-stub