Булутлулукъ
Булутлулукъ — кёкню булутла бла джабылыууну 0 баллдан (чууакъ) 10 баллгъа дери (мутхуз) дараджасы. Ачыкъ джерден кёз бла къараб белгиленеди. Аллында бютеу къатларыны булутлулугъу белгиленеди (орталама булутлулукъ), артдан къуру тёбен къатындагъы (тёбен булутлулукъ). Хар балл ачыкъ кёкню 1/10 неда 10 % тенг болады.
Бусагъатдагъы 10-баллыкъ булутлулукъ шкала биринчи Тенгиз халкъла арасы метеорология конференцияда къабыл этилгенди (Брюссель, 1853 дж.).
Булутлулукъ — кюнню халыны эмда климатны белгилеген эм магъаналы факторланы бириди. Экранланыу эффекти себебли ол Джер юсюн сууууна да, кюн радиация бла къызыууна да тыйыгъыч болады, алай бла кече булутлулукъ джер юсюню температурасыны тюшюуюне тыйгъыч болады, джайда эмда кюндюзде — джер юсюню кюн таякъла бла къызыуун азайтыб, климатны джумушатады.
Джай, шош кюнде булутлулукъну эки максимуму барды: эртденбла эмда кюнорта ингирге. Эртденбла хауаны температурасыны тюшюую эмда аны салышдырыу мылылыгъыны ёсюую къат булутланы болуууна себеб болады. Кюнорта ингирге, кюнню биринчи джарымында термоконвекцияны ёсюую бла къалау булутла къураладыла. Планетаны орта джыллыкъ булутлулугъу 5,4 балл болады, алай а джерни юсюнде аны дараджасы (4,8) тенгизникинден эсе азыраркъды (5,8). Эм уллу булутлулукъ Атлантика океан бла Шош океанны шимал кесегиндеди (8 балл), эм аз - тропик къуу джерледе (1-2 балл)[1].
Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ Савельєв, О. Г Атлас хмар: Навчальний посібник (pdf) (2015). Тинтилгенди: 22 апрель 2022.
Джибериуле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Хмарність. Ступені хмарності. Тинтилгенди: 22 апрель 2022.(укр.)
- Загальне землезнавство - Олійник Я.Б.-6.11. Розподіл хмарності та опадів (2018-04-02). Тинтилгенди: 22 апрель 2022.(укр.)