Вайоминг
| АБШ-ны штаты | |||||
|
Вайоминг | |||||
| |||||
 Вайоминг штат АБШ-ны картасында
| |||||
| Тенг эркинлик | |||||
| Штатны джыры: Вайоминг | |||||
| "Тенг эркинликни штат" | |||||
| Демография билги | |||||
| Шайенн | |||||
|
Эм уллу шахар |
Шайенн | ||||
| 576 851 (2020 джыл) АБШ-да 50 орун | |||||
| басыннганы |
2,31 адам/км² АБШ-да 49 орун | ||||
| География билги | |||||
| 10 орун | |||||
| • бютеулей |
253 348 км² | ||||
| • суу юсю |
1 774,878 км²(0,7 %) | ||||
| кенглик |
41°0' ш. к. 45° кёре ш.к., 451 км | ||||
| узунлукъ | 41°0' кб. к. 45° кёре кб.к., 599 км |
||||
|
Тенгиз дараджагъа кёре мийиклик |
|||||
| • эм уллу | 4 209,1 м | ||||
| • орта | 2040 м | ||||
| • эм гитче |
945 м | ||||
| Тарих билги | |||||
|
Штат статусну алыуу |
1890 10 июль 44 штат | ||||
| бусагъатдагъы статусуна дери |
Вайоминг Территория | ||||
| Политика билги | |||||
|
Губернатор |
Марк Гордон | ||||
|
Вице-губернатор |
Эдвард Бьюкенен | ||||
|
Закончыгъарыучу орган |
Вайомингны Легислатурасы | ||||
| • огъары палата | Сенат | ||||
| • тёбен палата | Келечилени Палатасы | ||||
| Синтия Ламмис (Р) Джон Баррассо (Р) | |||||
|
Келечилени Палатасы |
Харриет Хейгеман (Р) | ||||
| Башха билги | |||||
| тау заман: UTC−7, джайда UTC−6 | |||||
| WY | |||||
|
Официал сайт |
http://www.wyo.gov/ | ||||
Вайоминг[1][2] (ингил. Wyoming, американ айтыу: [waɪˈoʊmɪŋ]) — Таулу штатланы къауумуна кирген, АБШ-ны кюнбатыш кесегинде орналгъан штат. Бютеулей Вайомингны территориясы - 253 348 км² (10-чу АБШ-ны штатланы ичинде). Адам саны бла къралда эм ахыр орунда турады.
Штатны официал чам аты - Тенг эркинлик штат (ингил. Equality State).
Штатны эм уллу эмда ара шахары — Шайенн.
Географиясы
[тюзет | къайнакъны тюзет]Вайомингны (эки хоншу штатлача Юта эм Колорадо) чеклери проекцияда тюз тёртмюйюшню къуралады. Вайоминг бла шималда Монатана, кюнчыгъышда Къыбыла Дакота эм Небраска, къыбылада Колорадо эм Юта, кюнбатышда Айдахо чеклешедиле.
Вайомингны кюнбатыш кесегинде Къаялы тауланы сыртлары эмда джайлыкъла орналадыла. Аланы тенгизден орта мийиклиги - 2042 м. Вайомингны шимал-кюнбатышда Абсарока, Оул-Крик, Грос-Вентр, Уинд-Ривер эм Тетон сыртла, шимал-орта кесегинде Биг-Хорн таула, шимал-кюнчыгъышда — Блэк-Хиллз таула, къыбыла кесегинде — Ларами, Сноуи эмда Сьерра-Мадре сыртла орналадыла. Штатны эм мийик джери — Ганнетт-Пик тау (4207 м).
Штатны кюнчыгыъш джанында Уллу тюз джерлерин эм кюнбатыш кесеги Мийик тюз джерле джайыладыла. Мийик тюз джерле - штатны кюнчыгъышдан кюнбатышгъа мийиклиги ёсген, прерияла бла джаялгъан, къургъакъ кенг сыртлыкълалла.
Климаты
[тюзет | къайнакъны тюзет]Вайомингны кёбюсю джартыкъургъакъ континет климаты барды (Кёппени климат классификациясы бла BSk)[3].
Джай Вайомингде джылыды, орта температурасы штатны кёбюсю территориясында 27 °C - 32 °C къымылдайды. Мийикликден орта температурасы дженгил тюшкен этеди, 2700 м атлаб мийикликде орта температурасы 21 °C тюшеди. Бютеу штатны ичинде джай кечеде болгъан температурасы кюнден болгъандан дженгил тюшеди, эм исси джерледе кече орта температурасы 10–16 °C болады.
Вайомингде суукъ аллай а тюрленген къышла бардыла. Бек суукъ кюнле джумушакъ кюнле бла алмашынадыла. Чинук джел бир аз джерледе иги кёре температураны кётюреди.
Джылгъа джауум (250 мм) кёбюсю джазны ахырында джайны алында тюшеди. Таулу районлада - 510 мм алгъа, кёбюсю къар бла тюшеди.
Суулары
[тюзет | къайнакъны тюзет]Вайомингны орта кесегинден шимал-кюнбатышдан орта кесегини къыбылагъа Американ суу айырма барады. Андан кюнчыгъышгъа баргъан суула Миссури суугъа къошулуб Мексика богъазны бассейнигъе киредиле, кюнбатышгъа уа баргъан суула Колумбия эмда Колорадо суулагъа къошулуб ахырына Шош океаннга тюшелле.
Вайомингде саркъан эм уллу суу (АБШ-ны ичинде 9-чу) — Снейк суу (узунлугъу 1 735 км). Башха штатны уллу суулары — Грин-Ривер суу (1 170 км), Норт-Платт суу (1 152 км), Йеллоустоун суу (1 114 км).
Вайомингны эм уллу кёлю — Йеллоустон-Лейк. Аны майданы — 350 км², узунлугъу — 32 км, кенглиги — 24 км, орта теренлиги — 42 м, максимал теренлиги — 120 метров[4].
Тарихи
[тюзет | къайнакъны тюзет]Powars II джерде къызыл охраны Кловис маданиятыны палеоиндейлиле 12 840 джыл алгъадан 1000 джыл чыгъыргъандыла.
1743 джылда бу сагъатта Вайоминг штат орнлагъан территориягъа биринчи европачыла, французла Франсе Франсуа эмда Луи Верендри джетдиле.
Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ Вайо́минг // Словарь географических названий зарубежных стран / отв. ред. А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М. : Недра, 1986. — С. 67.
- ↑ Соединенные Штаты Америки // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 2009 г. ; гл. ред. Г. В. Поздняк. — М. : ПКО «Картография» : Оникс, 2010. — С. 168—169. — ISBN 978-5-85120-295-7 (Картография). — ISBN 978-5-488-02609-4 (Оникс).
- ↑ The Climate of Wyoming. Wyoming State Climate Office and Water Resources Data System. Тинтилгенди: 14 апрель 2023.
- ↑ Вайомингни табигъатны юсюнден
.svg)
 Бу, АБШ-ны юсюнден тамамланмагъан статьяды. Бу статьяны тюзетиб эмда информация къошуб, проектге болушургъа боллукъсуз.
|