Итил бетни къайнагъына къара

{{Суу
|Аты                   =Итил
|Оригинал аты          =
|Сураты                =Volga Ulyanovsk-oliv.jpg
|Суратны кенглиги      =
|Суратны ачыкълау      =[[Ульяновск]]ну къатында Итилни кёрюнюмю
|Узунлугъу             =3 530
|Бассейнини майданы    =1&nbsp;361&nbsp;000
|Бассейни              =[[Каспий тенгиз]]
|Суула бассейни        =
|Сууну джоюлгъаны      =8060
|Ёлчеленнген джер      =
|Башы                  =[[Валдай мийиклик]]
|Башыны тургъаны       =
|Башыны мийиклиги      =228
  |s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec = 
  |s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec = 
|Аягъы                 =[[Астрахань]] ш.
|Аягъыны тургъаны      =
|Аягъыны мийиклиги     =-28
  |m_lat_dir = |m_lat_deg = |m_lat_min = |m_lat_sec = 
  |m_lon_dir = |m_lon_deg = |m_lon_min = |m_lon_sec =
|Сууну эниши           =0,07
|Кърал                 =
|Регион                = <!-- Регион-->
|Карта                 =volgarivermap.png
|Картаны кенглиги      =
|Картаны ачыкълау      =Итилни бассейни
|Юслери бла барады     =
|Викигёзен             =Volga
}}

'''Итил''' неда '''Волга'''<ref>''Türk Ansiklopedisi'', CİLT XXXIII, 1984, s. 319. (yazarı: Cevat R. Gürsoy)</ref> ({{lang-ru|Волга}}, {{lang-chm|Юл}}, {{lang-tt|Идел}}, {{lang-cv|Атăл}}, {{lang-myv|Рав}}, {{lang-kz|Едiл}}) — [[Россия]]ны [[Европа]]дагъы кесегинде саркъгъан [[суу (черек, къобан)|суу]]ду. [[Европа]]ны эм узун сууду эмда [[Джер]]ни эм узун сууларындан бириди. Эски аты — '''Эдилди'''. Узунлугъу 3500 км болгъан Волга, [[Москва]] бла [[Санкт-Петербург]]ну арасындагъы Валдай мийикликде тууады. Тенгиз дараджасындан 28 м алаша болгъан [[Каспий тенгиз]]ге агъады. Валдай дуппурладагъы кёб кёл бла мырдыладан чыкъгъан сууланы бир джерге джыйылыб къуралгъан Волга, [[Ржев]] [[шахар]]дан башлаб {{ангылатыу|улоугъа|орус. транспорт, судоходство}} джараулу болады. Москва {{ангылатыу|илипин|орус. Канал}} бла бирлешгенинден сора кенглиги 230 [[метр]] болады. Андан ары сууда кемечилик тохтаусузду. Итилни юсюнде беш плотина ишленибди.

[[Дон]] суугъа 72 километрге джууукълашхан джеринде эки сууну арасында канал къазылгъанды, ол каналны кючю бла [[Азау тенгиз]] бла [[Каспий тенгиз]]лени арасында байлам болады. Каспий тенгизге 50 км джетгинчи Итиль, 200-ден артыкъ дженнге юлешинеди. Бу дельтаны кенглиги 100 километрден кенгди.

Итилни бассеини — 1 360 000 км² чакълы бирди. Россияны халкъыны уллу бёлюмю бу бассейнде джашайды.

Итил къышны юч айында бузлайды. Итилни джагъаларында Россияны бек магъаналы портлары бла сатыу-алыу аралыкълары орналгъанды. Аладан эм белгилиле: [[Тёбен Новгород]], [[Къазан]], [[Самара]] эм [[Волгоград]]. Орта ёмюрледен бери саудюгер джол болгъан Итил, бюгюн да улоу джолду.

== Белгиле ==
{{белгиле}}

{{stub|география}}

[[Категория:Суула]]