Канзас

АБШ-ны штаты
Канзас ингил. State of Kansas Канзас Штат
Канзасны байрагъы Канзасны мухуру
Канзас штат АБШ-ны картасында
Штатны девизи	Ad astra per aspera
Штатны джыры: «Юй сыртны башинда»
Штатны чам аты	«Чёблеулю штат», «Будайны штаты»
Демография билги
Ара шахар	Топика
Эм уллу шахар	Уичито
Уллу шахарла	Уичито, Оверленд-Парк, Канзас-Сити, Олейте
Халкъы	2 940 865 (2020 джыл) АБШ-да 36 орун
басыннганы	13,80 адам/км² АБШ-да 40 орун
География билги
Майдан	15 орун
• бютеулей	213 096 км²
• суу юсю	1 346 км²(0,56 %)
кенглик	37°0' ш. к. 40°0' кёре ш.к., 640 км
узунлукъ	37°0' кб. к. 40°0' кёре кб.к., 340 км
Тенгиз дараджагъа кёре мийиклик
• эм уллу	1232 м
• орта	610 м
• эм гитче	207 м
Тарих билги
Штат статусну алыуу	1861 джылны 29 январь 34 штат
бусагъатдагъы статусуна дери	Канзас Территория
Политика билги
Губернатор	Лора Келли
Вице-губернатор	Дэвид Толанд
Закончыгъарыучу орган	Канзасны Легислатурасы
• огъары палата	Канзасны Сенаты
• тёбен палата	Канзасны Келечилени Палатасы
Сенаторла	Роджер Маршалл Р, Джерри Моран Р
Келечилени Палатасы	Трейси Манн, Дерек Шмидт, Шарис Дэвидс, Рон Эстес
Башха билги
Сагъат бёлге	Орта заман: -6/-5; таулу заман: -7/-6
Къысхартыу	KS, Kan., Kans.
Официал сайт	http://www.kansas.gov/

Канзас (ингил. Kansas, американ айтыу: [ˈkænzəs]) — АБШ-ны орта кесегинде, Орта Кюнбатыш районда орналгъан штат. Адам саны 2020 джылда — 2 940 865 адам. Канзасгъа "Американы мюрзеуге бай джер" айталла, АБШ-ны штатланы ичинде будай ёсдюрюу бла алда барады. Штатны чам аты - «Чёблеулю штат», «Будайны штаты».

Ара шахары — Топика. Эм уллу шахары — Уичито.

Географиясы

Канзас бла шималда Небраска, кюнчыгъышда Миссури, къыбылада Оклахома, кюнбатышда Колорадо чеклешедиле.

Бютеулей Канзаснны территориясы — 213 096 км². Штатны география арасы джери Бартон округта орналады.

Канзасны кюнбатыш кесеги Уллу орта тюз джерледе орналады, аны бла кёб юсю тюз джерледен къуралады, штатны кюнчыгъыш кесеги дуппурла эмда чегетле бла къуралады. Кючыгъышдан кюнбатышгъа Канзасны джери акъытын къобады. Мийиклиги 208 метирден Вердигрис сууда (Монтгомери округда) 1231 метирге Санфлауэр тауну башында (Колорадо штат бла чекни къатында Уоллес округда) тюрленеди.

Климаты

Канзасны Кёппен классификациясы бла юч климат барды: мыллы континент климат, джырымкъургъакъ тюз джерли эмда мыллы субтропик климат. Штатны кюнчыгъыш ючтен эки болгъан кесегинде мыллы континент климаты барды суукъ къыш бла эмда исси, мыллы джай бла.

Канзас Орта Кюнбатышда орналыб кесида тюз джери болуб Канададан келген суукъ хауадан эмда къыбыладан, Мексика богъаздан келген мыллы джылы хауадан джакъламайды. Канзасда шималдан келген хауа къыбыладан келген бла бир бирини урсала торнадо къураладыла.

Джылны орта температурасы +13 °C. Джылгъа джаум тюрленеди 1000 мм штатны къыбыла-кюнчыгышинда - 400 мм кюнбатышинда (Уичито шахарда - 772 мм).

Суулары

Штатны шимал-кюнчыгыш чеклери Миссури суу бла билдиреди. Канзас суу Смоки-Хилл суу бла Репабликан суу бир бирине къошуу джерде къуралады, Канзас-Ситиде уа 270 км барыб Миссури суугъа къошулады. Колорадо штатдан келген Арканзас суу Канзасны кюнбатыш эмда къыбыла кесеги бла 800 км барады.

Тарихи

Европачыла колонизация эткен ючюн Канзасда тамырлы американланы Уичита эмда Кау халкъла джашагъандылла.