Медведев — Шпонхойер — Карникни шкаласы
12-баллыкъ джер тебрениуню къатылыгъын белгилеген Медведев — Шпонхойер — Карникни шкаласы (MSK-64) 1964-чю джылда совет геофизик Сергей Васильевич Медведев, ГДР-ден Вильгельмом Шпонхойером (Wilhelm Sponheuer) эмда Чехословакиядан Витом Карник (Vít Kárník) ортакъ болуб басмалагъандыла [1]. Европа бла СССР-де бир кёзюуде кенг джайылгъанды. 1996-чы джылдан бери Европа Бирликни къралларында андан эсе модерн джарашдырылгъан Европа макросейсмик шкала (EMS) хайырланады.
| Балл. Джер тебрениуню кючю | Кысха ачыкълауу |
| I. Сезилмеген | Ангыланмайды. Къуру сейсмик адырла сезедиле. |
|---|---|
| II. Бек къарыусуз тебериуле | Толу рахатлыкъда, кёб къатлы мекямлада тургъан адамла эмда бек сезимли юй джаныуарла сезедиле. Сейсмик адырла белгилейдиле. |
| III. Къарыусуз | Мекямны ичинде бир къауум адам уллу мешина къатында ётигенча сезеди. |
| IV. Орта | Затланы, сауутланы эмда терезе миялаланы аз зынгырдауларындан, эшиклени эмда къабыргъаланы гъыжылдагъанларындан ангыларгъа боллукъду. Мекямны ичинде болгъан адамланы асламысы сезеди. |
| V. Кючлюге джетген | Тышында кёб адам сезеди, юйлени ичинде — барысы да. Мякамла чайкъаладыла, мебель къымылдайды, сагъатланы маятниклери тохтайдыла. Терез миялалада эмда штукатуркада джарылгъанла. Джукълагъанла уянадыла. Адамла тышында да ангылайдыла, тереклени бутакълары чайкъаладыла. Эшикле уруб джабыладыла. |
| VI. Кючлю | Хар ким да сезеди. Кёб адам къоркъуб эшик аллына чабыб чыгъадыла. Суратла къабыргъаладан тюшедиле. Штукатуркадан кесек кесек айрылыб тюшеди. |
| VII. Бек кючлю | Таш юйлени къабыргъаларында джарылгъанла. Антисейсмик, агъач, чалдыу мекямла заран кёрмейдиле. |
| VIII. Ойгъан | Тик сыртла бла мылы джерде джарылыула. Эсгертмеле орунларындан тебедиле неда ауадыла. Юйле кючлю оюладыла. Завод оджакъла ауадыла. |
| IX. Талкъ этген | Таш юйлеге уллу заран салынады, оюладыла. Эски агъач юйле къынгыр боладыла. |
| X. Къурутхан | Джер къабукъда джарылыула, бир-бирде бир метр кенгликлери да болады. Джер тайыула эмда сыртладан таш юзюлюуле. Таш мекямла асламысы да оюлгъанды. Темир джол рельсала къынгыр боладыла. |
| XI. Палахлы | Джер юсню баш къатларында кенг джарылыула. Кёб санда джер тебиуле эмда таш юзюлюуле. Таш юйледен сау къалмагъанны орнундады. Темир джол рельсала кючлю къынгыр боладыла, кёпюрле оюладыла. |
| XII. Уллу палах | Джер къабукъда тюрлениулени ёлчеми уллуду. Кёб санда джер джарылыула, таш оюлуула, джер тебиуле. Джангы суу секиртмеле, кёлледе бедженле, сууланы акъгъан ызларыны сюремин тюрленедириу. Рельеф тюрленеди. Адам къургъан бир мекям сау къалмайды. |
Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ Medvedev S., Sponheuer W., Karník V., Neue seismische Skala Intensity scale of earthquakes, 7. Tagung der Europäischen Seismologischen Kommission vom 24. 9. bis 30. 9. 1962 in Jena, DDR, Berlin: Akademie-Verlag, 1964, pp.69-76
Джибериуле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Сейсмк интенсивликни MSK-64 шкаласы ocean.phys.msu.ru сайтда (орус.)
- Медведев-Шпонхойер-Карникни шкаласы (MSK-64) pts.mi-perm.ru сайтда (орус.)
- РИА-ны макросейсмик билгилени джыйыу системасы (орус.)