Гибралтар ачыкъ богъаз бетни къайнагъына къара

{{coord|display=title|35|58|18|N|5|29|9|W|type:waterbody}}
[[Файл:STS059-238-074 Strait of Gibraltar.jpg|300px|thumb|right|Гибралтар ачыкъ богъаз. Солунда — Испания, онгунда — Марокко.]]
'''Гибралтар ачыкъ болгъаз''' ({{lang-es|Estrecho de Gibraltar}}, {{lang-en|the Strait of Gibraltar}}, {{lang-ar|مضيق جبل طارق}}, {{lang-la|Fretum Gaditanum}}) — [[Пиреней джарымайрымкан]] бла [[Африка]]ны шимал-кюнбатыш джагъасыны арасында, [[Джерле арасы тенгиз]] бла [[Атлантика океан]]ны байлагъан халкъла арасы ачыкъ богъазды.

Узунлугъу 59 км, кенглиги 14—44 км, [[фарватер]]де теренлиги 338 м чакълы бир болады (эм терен джери — 1181 м-ди)<ref name=bse>{{Из БСЭ|http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00018/11400.htm}}</ref>.

Гибралтар джарым айрымканда теренликни тюрлю-тюрлю къатларында агъымла бир-бирлерине къаршчы джары агъадыла. Баш агъым Атлантикадан Джерле арасы тенгизге джылда орталама 55&nbsp;198&nbsp;км³ сууну келтиреди (орта температурасы — 13,5 [[°C]] эмда тузлулугъу — 38 [[промилле|‰]]). Терен агъым эсе уа Джерле арасы тенгизден Атлантикагъа  51&nbsp;886&nbsp;км³ суу (орта температурасы — 17 [[°C]] эм тузлулугъу — 36 [[промилле|‰]]). 3&nbsp;312&nbsp;км³ аралыкъ — Джерле арасы тенгизни башындагъы сууну къуругъаны себебли болады.

Гибралтар ачыкъ богъазны джагъаларында асламысы бла къаялы ландшафтны кёрюрге боллукъду, бурунда ол къаялагъа — шималында [[Гибралтар къая|Гибралтар къаягъа]] эм къыбыласында Джебель-Муса къаягъа — [[Геркулесни багъаналары]] дегендиле.

Гибралтар ачыкъ богъазны уллу стратегиялы эмда экономикалы магъанасы барды. Ачыкъ богъазны джагъаларында испан портла [[Сеута]], [[Ла-Линеа]], [[Альхесирас]], [[Марокко|Марокко]]ну [[Танжер]]и эм [[Уллу Британия]]ны [[къала|къаласы]] бла [[аскер-тенгиз база|аскер-тенгиз базасы]] [[Гибралтар]] орналыбдыла.

Кёб джылланы Испания бла Марокко ([[Ла-Манш]]ны тюбю бла [[Франция]]ны [[Уллу Британия]] бла байлагъан туннель кибик), ачыкъ богъазны тюбю бла темир джол эмда автомобиль джол салыр муратлы болуб тинтиулени бардыргъандыла. 

Американ эмда британ къурулушчуланы къаууму ачыкъ богъазны башы бла кёпюр ишлеуню мадарларын тинтедиле. Бу кёпюр ишленсе, дунияда эм мийик (900 метрден аслам) эмда эм узун (15 км) боллукъду.

==Белгиле==
{{белгиле}}

{{stub|География}}

[[Категория:География]]