Джер: Версияланы арасында башхалыкъ
Контент кетерилди Контент къошулгъанды
Бет бошалтылды |
Addihockey10 (сюзюу | къошакъ) г 122.110.180.186 (сюзюу) къошулуучуну тюрлендириулери кетерилиб, DEagleBot къошулуучуну версиясы къа� |
||
| Тизгин 1: | Тизгин 1: | ||
{{магъанала}}[[Файл:The Earth seen from Apollo 17.jpg|thumb|right|150|Джерни Аполлон-17 этген сураты]]'''Джер''' — [[Кюн система]]ны [[Кюн]]ден ючюнчю планетасыды. |
|||
== Джерни тарихи == |
|||
Джер да къалгъан планеталары да Кюн системаны 4,54 млрд [[джыл]] алгъа букъу бла газдан болгъанды, Кюн къуралгъандан къалгъан протопланетар дискден къуралгъандыла. Алгъа Джерни юсю эриген масса болгъанды. Атмосферада суу джыйылыб башлагъанында, планетаны юсю да суууб, къаты болуб башлагъанды. |
|||
== Орбитасы эмда бурулууу == |
|||
[[Файл:Rotating earth (large).gif|thumb|left|150px|Джерни бурулууу]]Джерге 23 сагъат бла 56 минут эмда 4.091 такъыйкъа (джуздуз сутка) керекди, бир кере кесини тёгерегине бурулурча. Планета кюнчыгъышдан кюнбатышха тёгерек бурулуууну терклиги 15 градус сагъатха болады (неда 1 градус 4 минутха, неда 15' минутха). Ол Кюн бла Айны кёрюннген диаметрлери хар эки минут чакълы бир болады (кёрюннген уллулукълары Кюн бла Айны бирчаракъдыла). |
|||
Джерни бурулууу хаманда бирчалай турмайды. Уллу заманда - акъырыныракъ бола барады. Хар джюз джылда Джер 0s,0014 [[секунд]]ха акъырын бурулады аллындагъы джюз джылдан. |
|||
Джер Кюнню тёгерегидне эллипс орбита бла 150 млн километрге джууукъ узакълыкъда, 29,765 км/сек терклик бла джюрюйдю. Джер Кюнню тёгерегине 365,2564 [[сутка]]гъа (бир джыл) айланыб чыгъады. |
|||
Кюн да саулай Кюн система да Къой Джол ({{lang-ru|Млечный путь}}) [[галактика]]да 220 км/c терклик бла тёгерек орбитада буруладыла. |
|||
{{Кюн система}} |
|||
{{Тамамланмагъан статья}} |
|||
{{викигёзен|Earth}} |
|||
[[Категория:География| ]] |
|||
[[Категория:Дуния]] |
|||
[[ab:Адгьыл]] |
|||
[[ace:Bumoë]] |
|||
[[af:Aarde]] |
|||
[[als:Erde]] |
|||
[[am:መሬት]] |
|||
[[an:Tierra]] |
|||
[[ang:Eorðe]] |
|||
[[ar:الأرض]] |
|||
[[arc:ܐܪܥܐ]] |
|||
[[arz:الارض]] |
|||
[[as:পৃথিৱী]] |
|||
[[ast:Tierra]] |
|||
[[ay:Aka pacha]] |
|||
[[az:Yer]] |
|||
[[bar:Eadn]] |
|||
[[bat-smg:Žemė]] |
|||
[[bcl:Kinaban]] |
|||
[[be:Планета Зямля]] |
|||
[[be-x-old:Зямля]] |
|||
[[bg:Земя]] |
|||
[[bh:पृथ्वी]] |
|||
[[bn:পৃথিবী]] |
|||
[[bo:སའི་གོ་ལ།]] |
|||
[[br:Douar (planedenn)]] |
|||
[[bs:Zemlja (planeta)]] |
|||
[[ca:Terra]] |
|||
[[cbk-zam:Tierra]] |
|||
[[cdo:Dê-giù]] |
|||
[[ceb:Kalibotan (planeta)]] |
|||
[[chr:ᎡᎶᎯ]] |
|||
[[ckb:زەوی]] |
|||
[[crh:Dünya]] |
|||
[[cs:Země]] |
|||
[[csb:Zemia]] |
|||
[[cu:Ꙁємлꙗ]] |
|||
[[cv:Çĕр (планета)]] |
|||
[[cy:Y Ddaear]] |
|||
[[da:Jorden]] |
|||
[[de:Erde]] |
|||
[[dv:ބިން]] |
|||
[[el:Γη]] |
|||
[[eml:Tèra]] |
|||
[[en:Earth]] |
|||
[[eo:Tero]] |
|||
[[es:Tierra]] |
|||
[[et:Maa (planeet)]] |
|||
[[eu:Lurra]] |
|||
[[ext:Tierra]] |
|||
[[fa:زمین]] |
|||
[[fi:Maa]] |
|||
[[fiu-vro:Maa (hod'otäht)]] |
|||
[[fo:Jørðin]] |
|||
[[fr:Terre]] |
|||
[[frp:Tèrra]] |
|||
[[frr:Jard]] |
|||
[[fur:Tiere]] |
|||
[[fy:Ierde]] |
|||
[[ga:An Domhan]] |
|||
[[gan:地球]] |
|||
[[gd:An Saoghal]] |
|||
[[gl:Terra]] |
|||
[[gn:Yvy]] |
|||
[[gu:પૃથ્વી]] |
|||
[[gv:Yn Chruinney]] |
|||
[[ha:Duniya]] |
|||
[[hak:Thi-khiù]] |
|||
[[haw:Honua]] |
|||
[[he:כדור הארץ]] |
|||
[[hi:पृथ्वी]] |
|||
[[hif:Dunia]] |
|||
[[hr:Zemlja]] |
|||
[[hsb:Zemja]] |
|||
[[ht:Latè]] |
|||
[[hu:Föld]] |
|||
[[hy:Երկիր]] |
|||
[[ia:Terra]] |
|||
[[id:Bumi]] |
|||
[[ig:Àlà]] |
|||
[[ilo:Daga (planeta)]] |
|||
[[io:Tero]] |
|||
[[is:Jörðin]] |
|||
[[it:Terra]] |
|||
[[iu:ᓄᓇ/nuna]] |
|||
[[ja:地球]] |
|||
[[jbo:terdi]] |
|||
[[jv:Bumi]] |
|||
[[ka:დედამიწა]] |
|||
[[kg:Ntoto]] |
|||
[[kk:Жер (ғаламшар)]] |
|||
[[kl:Nunarsuaq]] |
|||
[[km:ផែនដី]] |
|||
[[kn:ಭೂಮಿ]] |
|||
[[ko:지구]] |
|||
[[koi:Мушар]] |
|||
[[ksh:Ääd (Planeet)]] |
|||
[[ku:Erd]] |
|||
[[kv:Му]] |
|||
[[kw:Dor]] |
|||
[[ky:Жер]] |
|||
[[la:Tellus (planeta)]] |
|||
[[lad:Tierra]] |
|||
[[lb:Äerd]] |
|||
[[li:Eerd]] |
|||
[[lij:Tæra]] |
|||
[[lmo:Tera]] |
|||
[[ln:Mabelé]] |
|||
[[lo:ໂລກ]] |
|||
[[lt:Žemė]] |
|||
[[ltg:Zeme]] |
|||
[[lv:Zeme]] |
|||
[[map-bms:Bumi]] |
|||
[[mdf:Мода (шары тяште)]] |
|||
[[mg:Tany]] |
|||
[[mhr:Мланде]] |
|||
[[mk:Земја (планета)]] |
|||
[[ml:ഭൂമി]] |
|||
[[mn:Дэлхий]] |
|||
[[mr:पृथ्वी]] |
|||
[[ms:Bumi]] |
|||
[[mt:Art]] |
|||
[[mwl:Tierra]] |
|||
[[my:ကမ္ဘာဂြိုဟ်]] |
|||
[[myv:Мода (пертпельксэнь вал)]] |
|||
[[mzn:زمین]] |
|||
[[nah:Tlālticpactli]] |
|||
[[nap:Terra]] |
|||
[[nds:Eer]] |
|||
[[nds-nl:Eerde]] |
|||
[[ne:पृथ्वी]] |
|||
[[new:पृथ्वी]] |
|||
[[nl:Aarde (planeet)]] |
|||
[[nn:Jorda]] |
|||
[[no:Jorden]] |
|||
[[nov:Tere]] |
|||
[[nrm:Tèrre]] |
|||
[[nv:Nahasdzáán]] |
|||
[[oc:Tèrra]] |
|||
[[os:Зæхх]] |
|||
[[pa:ਧਰਤੀ]] |
|||
[[pam:Yatu]] |
|||
[[pap:Tera]] |
|||
[[pfl:Erd]] |
|||
[[pih:Erth]] |
|||
[[pl:Ziemia]] |
|||
[[pms:Tèra (pianeta)]] |
|||
[[pnb:زمین]] |
|||
[[ps:ځمکه]] |
|||
[[pt:Terra]] |
|||
[[qu:Tiksimuyu]] |
|||
[[rm:Terra]] |
|||
[[rmy:Phuv]] |
|||
[[ro:Pământ]] |
|||
[[ru:Земля]] |
|||
[[rue:Земля (планета)]] |
|||
[[rw:Isi]] |
|||
[[sa:पृथ्वी]] |
|||
[[sah:Сир]] |
|||
[[sc:Terra]] |
|||
[[scn:Terra (pianeta)]] |
|||
[[sco:The Yird]] |
|||
[[se:Eana]] |
|||
[[sh:Zemlja (planet)]] |
|||
[[si:මහ පොළොව]] |
|||
[[simple:Earth]] |
|||
[[sk:Zem]] |
|||
[[sl:Zemlja]] |
|||
[[so:Aduunka]] |
|||
[[sq:Toka]] |
|||
[[sr:Земља]] |
|||
[[su:Marcapada]] |
|||
[[sv:Jorden]] |
|||
[[sw:Dunia]] |
|||
[[szl:Źymja]] |
|||
[[ta:புவி]] |
|||
[[te:భూమి]] |
|||
[[tg:Замин]] |
|||
[[th:โลก]] |
|||
[[tl:Daigdig]] |
|||
[[tpi:Giraun]] |
|||
[[tr:Dünya]] |
|||
[[tt:Җир]] |
|||
[[ug:يەر شارى]] |
|||
[[uk:Земля]] |
|||
[[ur:زمین]] |
|||
[[uz:Yer]] |
|||
[[vec:Tera]] |
|||
[[vi:Trái Đất]] |
|||
[[vls:Eirde (planete)]] |
|||
[[vo:Tal]] |
|||
[[wa:Daegne]] |
|||
[[war:Kalibutan (planeta)]] |
|||
[[wo:Suuf]] |
|||
[[wuu:地球]] |
|||
[[xal:Делкә һариг]] |
|||
[[yi:ערד-פלאנעט]] |
|||
[[yo:Ayé]] |
|||
[[zh:地球]] |
|||
[[zh-classical:地球]] |
|||
[[zh-min-nan:Tē-kiû]] |
|||
[[zh-yue:地球]] |
|||
14:46, 10 август 2011 версиясы
Бу атны (неда терминни) башха магъаналары да барды, къарагъыз: Джер (магъаналары).
Джер — Кюн системаны Кюнден ючюнчю планетасыды.
Джерни тарихи
Джер да къалгъан планеталары да Кюн системаны 4,54 млрд джыл алгъа букъу бла газдан болгъанды, Кюн къуралгъандан къалгъан протопланетар дискден къуралгъандыла. Алгъа Джерни юсю эриген масса болгъанды. Атмосферада суу джыйылыб башлагъанында, планетаны юсю да суууб, къаты болуб башлагъанды.
Орбитасы эмда бурулууу
.gif)
Джерге 23 сагъат бла 56 минут эмда 4.091 такъыйкъа (джуздуз сутка) керекди, бир кере кесини тёгерегине бурулурча. Планета кюнчыгъышдан кюнбатышха тёгерек бурулуууну терклиги 15 градус сагъатха болады (неда 1 градус 4 минутха, неда 15' минутха). Ол Кюн бла Айны кёрюннген диаметрлери хар эки минут чакълы бир болады (кёрюннген уллулукълары Кюн бла Айны бирчаракъдыла).
Джерни бурулууу хаманда бирчалай турмайды. Уллу заманда - акъырыныракъ бола барады. Хар джюз джылда Джер 0s,0014 секундха акъырын бурулады аллындагъы джюз джылдан.
Джер Кюнню тёгерегидне эллипс орбита бла 150 млн километрге джууукъ узакълыкъда, 29,765 км/сек терклик бла джюрюйдю. Джер Кюнню тёгерегине 365,2564 суткагъа (бир джыл) айланыб чыгъады.
Кюн да саулай Кюн система да Къой Джол (орус. Млечный путь) галактикада 220 км/c терклик бла тёгерек орбитада буруладыла.
 Бу, тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.
|
 Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Джер.
|