Тбилиси кърал университет

	Иванэ Джавахишвили атлы Тбилиси кърал университет
	Университетни баш мекямы
	лат. Universitas Tphilisensis
Оригинал аты	თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო
Халкъла арасы аты	Ivane Javakhishvili Tbilisi State University
Къуралгъаны	1918 джыл
Ректору	Александр Квиташвили
Орналгъаны	Тбилиси
Адреси	Тбилиси, Чавчавадзе пр., 1
Сайты	www.tsu.ge
	тюрлендириу

Координатла: 41°42′36″ N 44°46′42″ E / 41.71° N 44.778333° E ^(G) ^(O) ^(Я)41.71, 44.778333

Иванэ Джавахишвили атлы Тбилиси кърал университет (ТКъУ, гюрдж. თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, Ivane Javaxishvilis saxelobis Tbilisis saxelmts'ipo universit'et'i) — Гюрджюню алчы эмда эм уллу баш окъуу къуралышыды, илму эм маданият аралыкъды. 1918 джылны февралында къуралгъанды.

Баш билгиле[тюзет | къайнакъны тюзет]

ТКъУ-ну къурамына киредиле: 6 факультет (юрист, экономика, гуманитар, медицина, социал эм политика илмуланы, кескин илмуланы эм табигъатны юсюнден илмуланы факультетлери), Гюрджюню тюрлю-тюрлю регионларында 5 филиал, Практика математиканы илму-тинтиу институту, Тиллеге юрениу республикан аралыкъ, Информацион-тергеу аралыкъ, Мийик энергияланы физикасыны илму-тинтиу институту, 7 музей, оранжерея, басма аралыкъ («Тбилиси университет» газетни чыгъарады), библиотека (4 млн китаб бла газет), физика-география стационар, Рача илму-сынам база, генетиканы кафедрасыны окъуу-сынам базасы, Пицунда археология экспедиция, Душети-Марткони окъуу-илму лаборатория. Университетде 35 минг чакълы бир студент окъуйду. Ишлегенлени саны 5 минг бола кетеди.

ТКъУ кёб кърал бла къысха илму эм окъуу байламла джюрютеди, аланы ичинде: Уллу Британия, Германия, Иран, Испания, Польша, Россия, АБШ, Тюрк, Украина, Франция, Швеция, Швейцария.

Тарихи[тюзет | къайнакъны тюзет]

1917 джыл Тбилиси университетни къурау бла кюрешген джамагъат къуралады. Тамалын салгъаннга тарихчи Иванэ Джавахишвили саналады, аны тышында университетни тамалында кюнчыгъыш билимчи Георгий Ахвледиани, тарихчи Шалва Нуцубидзе, психолог Дмитрий Узнадзе, лингвист Акакий Шанидзе болгъандыла. Биринчи ректору болуб химиячы Пётр Меликишвили сайланнганды.

Алгъаракъ университет Сталинни атын джюрютгенди.

Ректор Роина Метревелини заманында (1991 джылдан башлаб) университет 1926 джылда тас этген автономиясын къайтарады; 1992 джыл коллектив Метревелини ректорлукъгъа сайлайды. 2006-2010 джыллада университетни ректору Георгий Хубуа болады. 27-чи декабрь 2010 джыл ректоргъа Александр Квиташвили сайланады.

Университетни бошагъанладан белгили адамла[тюзет | къайнакъны тюзет]

Георгий Абзианидзе, адабиятчы
Алио Адамиа, джазыучу, басманы баш редактору
Владилен Арсеньев, сценарист, продюсер
Илья Абуладзе, филолог
Гиули Аласания, тарихчи
Нодар Андгуладзе, филолог
Гурам Батиашвили, джазыучу, драматург, джамагъат къуллукъчу
Нино Бурджанадзе, политикачы
Озиашвили, Элена Давидовна, химиячы, химия илмуланы доктору, Ленин премияны лауреаты, совет алимлени ичинде атом индустрияда уранны ёзегин чачыугъа биринчи къатышханладан болгъанды
Михаил Вашакидзе, астроном
Реваз Габриадзе, джазыучу, режиссёр, драматург, дизайнер, суратчы, скульптор
Гуранда Гваладзе, ботаник
Евгений Гваладзе, юрист эм политик
Гия Гецадзе, юрист
Пётр Грузинский, кинематографист эм поэт, Багратионланы династияларынданды
Владимир Гургенидзе, Гюрджюню премьер-министри
Гия Двали, физикачы
Симон Джанашиа, тарихчи
Анна Долидзе, джамагъат къуллукъчу
Зураб Жвания, политикачы
Лаша Жвания, политикачы эм дипломат
Бидзина Иванишвили, Гюрджюню 10-чу премьер-министри
Виктор Купрадзе, математикачы, СССР-ни ИА-ны члени, ТКъУ-ну ректору
Джохадзе, Давид Иванович, генетик, профессор, биология илмуланы доктору, СССР-ни ИА-ны академиги, совет гена инженерияны тамалын салгъанладан бириди
Давид Лордкипанидзе, антрополог
Михаил Лохвицкий (Аджук-Гирей), джазыучу
Гия Нодия, политикачы
Ака Морчиладзе, джазыучу
Джаба Муджири, футболчу
Ираклий Окруашвили, политикачы
Булат Окуджава, джырчы
Григол Перадзе, тарихчи
Леван Урушадзе, тарихчи
Джон Хецуриани, юрист
Арнольд Чикобава, лингвист
Леван Чилашвили, археологиячы
Дёмна Шенгелая, джазыучу^[1]
Самуэль Шейнерман, Израилни премьер-министри Ариэль Шаронну атасы
Анна Шхиян, ботаник
Николай Мусхелишвили, психолог, биолог эм теолог

Устазлары[тюзет | къайнакъны тюзет]

Белгиле[тюзет | къайнакъны тюзет]

↑ Большая советская энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 29. Чаган— Экс-ле-Бен. 1978. 640 стр., илл.; 28 л. илл. и карт. (стб. 1127)

Джибериуле[тюзет | къайнакъны тюзет]

[bse29-1] Большая советская энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 29. Чаган— Экс-ле-Бен. 1978. 640 стр., илл.; 28 л. илл. и карт. (стб. 1127)

[1]