Океан

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
Океанлагъа юлешиуню вариантлары

Океан (грек. Ωκεανός, буруннгу грек тейрини атындан къуралгъанды) — континентлени арасында джатхан, сууланы циркуляциясыны специфика башхалыкълары болгъан, дуния океанны юлюшю болгъан, эм уллу суу объектди. Тенгизле бла бирге, дуния океанны суу джюзюню ёлчеми Джер джюзюню 71% болады (361 млн. км2 чакълы бир). Джерни окаенларыны тюбюню рельефи тюрлю-тюрлюдю.

Океанланы тинтген илмугъа океанология дейдиле.

Океанланы бусагъатдагъы белгилеую[тюзет | кодну тюрлендир]

2000 джылда Халкъла арасы гидрография организация дуния океанны беш океаннга юлешиниуун къабыл этгенди:

Алай а Эресейде Къыбыла океанны кесича океаннга санамайдыла, аны сууларында Атлантика, Индий эмда Шош океанлагъа юлешедиле.

Океан Суу джюзю,
млн км²
Толулугъу,
млн км³
Орта
теренлиги,
м
Эм бек
терени,
м
Тенгизлери
Атлантика 91,6 329,7 3 600 8 742 (Пуэрто-Рико къырыкъ) Балтика, Шимал, Джерле арасы, Къара, Саргасс, Кариб, Адриатикак, Азау, Балеар, Ионика, Ирланд, Мермер, Тиррен, Эге; Бискай богъаз, Гвиней богъаз, Мексика богъаз, Гудзон богъаз
Индий 73,556 292,1 3 890 7 725 (Зонд къырыкъ) Андаман, Арабия, Арафур, Къызыл, Лаккадив, Тимор; Бенгал богъаз, Къаджар богъаз
Шимал Бузлауукъ 14,75 18,1 1 225 5 527 ( Гренланд тенгизде) Норвг, Баренц, Акъ, Кар, Лаптевлени, Кюнчыгъыш-Сибирь, Чукот, Гренланд, Бофортну, Баффинни
Шош 169,2 710 4 280 11 022 (Мариан къырыкъ) Беринг, Охотск|, Япон, Кюнчыгъыш-Къытай, Сары, Къыбыла-Къытай, Ява, Сулавеси, Сулу, Филиппин, Марджан, Фиджи, Тасман
Къыбыла 20,327 90 4 500 7 235 (Къыбыла-Сендвич къырыкъ) Уэдделлни, Скошну, Беллинсгаузенни, Россну, Амундсенни, Дейвисни, Лазаревни, Рисер-Ларсенни, Космонавттланы, Биригиуню, Моусонну, Дюрвилни, Сомовну

Буруннгу магъанасы[тюзет | кодну тюрлендир]

Бурунгу Римде Oceanus сёз бла, белгили дунияны кюнбатыш джанындан суулагъа айтхандыла,бусагъатда ол Атлантика океанды. Oceanus Germanicus («Герман Океан») неда Oceanus Septentrionalis («Шимал Океан») океан деген сёз бла Шимал тенгизни белгилегендиле, Oceanus Britannicus («Британ Океан») деб а уа — Ла-Манш ачыкъбогъазны белгилегендиле.