Гюрджюлени Къурман

Гюрджюлени Къурман-Алий Алийни джашы 1884-чю джыл 12-чи июнда Ташкёпюрде туугъанды. Къурман эл школну айырма бошагъанды. Эсли, хар неге да тырмашхан джити джашчыкъ адам боллукъду деб, Кърымшаухалланы Ислам бла Байрамукъланы Ахмат болушуб, байны джашыды деб, шагъатлыкъ этиб, Къобан устазлыкъ семинариягъа (Ладожская станседе) джарашдыргъандыла.

1900-чу – 1904-чю джыллада анда окъуб, Къурман семинарияны бошаб, устазлыкъ билим алыб чыкъгъанды. 1904-чю – 1906-чу джыллада Учкуланда, 1906-чы – 1913-чю джыллада Дагъыстанда Махмут-Мектеб элде, 1913-чю -1914-чю окъуу джылда Ташкёпюрде, 1914-чю – 1918-чи джыллада Дагъыстанда Джелань-Зимняя Ставка деген туркмен элде устазлыкъ этиб тургъанды, 1916-чы джылны джайында Темирханшурадан (бусагъатда Буйнакскеден) Иссаланы Зекерьяны къызы Нурсиятны алгъанды. Нурсият Гюрджю улуну ёмюрюнде таза халал джашау нёгери болгъанды.

1921-чи - 1922-чи джыллада Гюрджю улу Къарачай округ ревкомну бёлюмюню тамадасы болуб ишлегенди (политбюрону начальниги, РКИ-ни заведующиси). Ол ишинде Гюрджю улу керти да организатор, Совет властны, халкъны ишин деменгили толтурлукъ адам болгъанын танытханды. Ол себебден, 1922-чи джылны джазына, Къарачай бла Черкесия къошулуб, бир автоном область къуралгъанында, Гюрджю улуну облревкомгъа (бираздан облисполкомгъа) председателге салгъандыла. Гюрджю улу Къурман ол къуллугъунда 1926-чы джылгъа дери - областъ экиге - Къарачай бла Черкес автоном областлагъа юлешиннгинчи ишлегенди.

1928-чи -1931-чи джыллада Гюрджю улу Къурман Къарачай областны Москвада ВЦИК-ни Президиумунда представители болуб ишлегенди. 1931-чи - 1933-чю джыллада Гюрджю улу марксизм-ленинизмни экиджыллыкъ курсларын бошаб чыкъгъанды. 1933-чю джыл июлдан 1934-чю джыл августха дери Москвада «Заготскотну» Бютеусоюз бирлешлигини управляющисини заместители болуб ишлегенди. 1922-чи джылладан 1931-чю джылгъа дери ВЦНК-ни члени болуб тургъанды. 1934-чю джылдан (август) 1936-чы джылгъа дери облисполкомну председатели эди. Ол джыллада Къарачайны уруннганлары къралны башха къарнаш халкъларыча алгъа уллу атламла этгендиле. Окъуу заведениеле бла культура илму учреждениеле - рабфак, медучилише, илму-излем институт, область музей, миллет тепсеу ансамбль ачылгъандыла. Къурман, мындан бир адамлыкъ чыгъар, областха, халкъгъа, къралгъа ашхылыкъ джугъар деб эслегенин ишге чакъырыб, кёлтюрюб кюрешгенди. Первомайскеде зооветтехникумда окъуй тургъан бир джащны иги назмула джазгъанын сезгенинде, бир джолда аны алыб келиб, газетде, редакцияда ишге джарашдыргъанды. Ол джаш артда белгили къарачай поэт Орусланы Махамет болгъанды. Гюрджю улу Юрий Лебединскийни областха къонакъгъа чакъырыб, областны халкъы бла, аны историясы бла танышдырыб, джерлени кёргюзтюб, Кавказ темаладан китаб джазаргъа себеб болгъанды. Композиторну, профессор Соколовну чакъырыб, эки джюзден аслам халкъ джырны макъамын джаздыргъанды (ала басмаланмай къалгъандыла, хапаргъа кёре), хирургиядан профессор Струнниковну келтириб, область больницада врач этиб джарашдыргъанды Карачаевскеде къабырлагъа биринчи болуб, Струнниковну къабыры тюшгенди). Къурман хар нени кеси кёзю бла кёрюб, къолу бла тутуб, ажымсыз билирге тырмашханлай ишлегенди. Школлада дерслеге кириб къараучусун, джамагъатны арасына барса, аланы бири болуб, тойгъа, оюннга, чамгъа, накъырдагъа, ушакъгъа къошулуб тебреучюсюн адамла бюгюн-бюгече да хапаргъа салыб айтадыла. Къурманны къонакъгъа ачыкъ кёллюлюгюн, чомартлыгъын, тиширыуну сыйына сакълыгъын, кесини ашына, азыгъына сан этмегенин кёб адам чертеди. Гюрджю улу ол заманда партия, кърал тамадаланы асламысы бла, аскер тамадаланы талайы бла бек ашхы таныш болгъанды. Гюрджю улу Къурман 1922-чи, джылда партиягъа членнге кандидатха киргенди. 1924-чю джылдан партияны члени эди. Къурман тутулуб кетиб, (1937 ?)тюрмеде ёлгенди. Аны къабыры Москвада болгъаны арт кёзюуде белгили болгъанды.