Европаны Кенгеши бетни къайнагъына къара

{| align="right" style="border: 1px solid #aaa; background: #f9f9f9; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding:.4em; float: right; clear: right; font-size: 90%; width: 18em; vertical-align: middle;font-size: 100% color=red border: solid 1px #adaaad;"
| class="mergedtoprow" align="center" colspan="2" style="font-size:1.2em;" | '''Европаны Кенгеши'''
|- class="mergedrow"
|class="maptable" align="center" colspan="2" style="padding: 0.4em 0.8em 0.4em 0.8em;"|
{| width=100% style="text-align:center; margin:0 auto; background:none;"
|-
|width=50% style="vertical-align: middle; text-align: center;"| <span style="border:1px solid #bbbbbb; display:table-cell;">
| align="center" width="50%" |
|-
|style="background:#f9f9f9;" style="width:50%; text-align:center" |
|-
| align=center width="120px"|
|}
|-
|align="center"|
|-
| align=center colspan=2 style="background: #f9f9f9;" | [[Файл:Council of Europe map.svg|300px]]
|-
| <div style="font-size:114%; text-align:left; padding-left:1em;">{{legend|#008000|Он къурагъан член}} {{legend|#00ff00|сонградан къошулгъанла}} {{legend|#ffff00|Пароламент меджилисинде сынамчы къралла}} {{legend|#ffc000|Министрле комитетинде сынамчы къралла}} {{legend|#ff0000|официал кандидат}}</div>
|-
| '''[[Аралыгъы]]''' || [[Страсбург]], [[Франция]]
|-
| '''[[Европа|Членлик]]''' || 47 [[Европа]]чы кърал<br />5 сынмачы (Кенгеш)<br />3 сынамчы (Ассамблея)
|-
| '''[[Къуралыуу]]''' || Лондон кесамат<br /> [[5-чи май]] [[1949]]
|-
| '''[[Веб-сайт]]ы''' || http://www.coe.int/
|}

'''Европаны Кенгеши''' ({{lang-en|Council of Europe}}; {{lang-fr|Conseil de l'Europe}}) [[1949 джыл]]да Европаны кенглигинде адам хакъланы, демократия эм законлукъну башлыгъын къорур ючюн къуралгъан, правительствола арасы къуралышды. [[Европа Бирлик]]ден башха организацияды. [[Европа Инсан Хакъларыны Сюдю]] Европаны Кенгешине байланыбды. Европаны Кенгешине [[Беларусь]], [[Ватикан]] эмда [[Къазахстан]] тышында бютеу Европа кърал киреди. Европа Бирлик бла Европаны Кенгешини бир-бирине къатышыдрыуну баш чуруму эки къуралыш да бир байракъны хайырландырыуду. Бу байракъ Европаны Кенгешини байрагъы саналады, Европа Бирлик бу байракъны эркинлик бла хайырланады.

== Къуралыуу ==

[[1949 джыл]]ны [[5-чи май]]ында 10 кърал — [[Бельгия]], [[Дания]], [[Италия]], [[Люксембург]], [[Нидерландла]], [[Норвегия]], [[Швеция]] эмда [[Уллу Британия]] — аралыгъы [[Старсбург]]ну сайлаб Европаны Кенгешини къурауну юсюнден ангылашыугъа къол салгъандыла. Бусагъатда бу организацияда 47 кърал барды. Кенгешми ишлеу сфералары [[адам хакъла]], [[медия]], [[саулукъ сакълау]], [[окъуу]], [[культура]], [[спорт]], [[табигъат]] эмда аны кибик адам джашауну областларыдыла.

== Къатышхан сферасы ==

Къуралыш [[Европа Бирлик]] бла бир байламы да болмагъан организацияды. Алай а бусагъатда Европа Бирлик Европаны Кенгешини байрагъын хайырланыб къоймай, терен ишбирлик да бардырадыла. Кёб къралда [[Европа Бирлик]] бла Европаны Кенгеши ортакъ проектлени бардырадыла. Европаны Кенгеши бла [[Европа Бирликни Министрле Кенгеши]]ни бир-бири бла къатышдырыргъа джарамайды. Кенгешни бюджети кирген къралланы адам саны эмда адам башына хайырына кёре саналгъан взносладан къуралады. 2002 джылда бюджети 169 миллион [[евро]] чакълы бир болгъанды. Кенгешни официал тиллдери [[Ингилиз тил|ингилиз.]] эм [[Француз тил|француз тилледиле]]. Кенгешни Секретариятына башчы беш джылда бир кере сайланады, бусагъатда башчылыкъ Торбьорн Ягланд этеди.

== Къошулгъан къралла ==

Аллындан 10 кърал къурагъанды:
{{col-begin}}

{{Байракъ|Бельгия}} [[Бельгия]]<br />{{Байракъ|Уллу Британия}} [[Уллу Британия]]<br />{{Байракъ|Дания}} [[Дания]]<br />{{Байракъ|Франция}} [[Франция]]<br />{{Байракъ|Нидерландла}} [[Нидерландла]] <br />{{Байракъ|Ирландия}} [[Ирландия]]<br />{{Байракъ|Швеция}} [[Швеция]]<br /> {{Байракъ|Италия}} [[Италия]]<br />{{Байракъ|Люксембург}} [[Люксембург]]<br />{{Байракъ|Норвегия}} [[Норвегия]]

{{col-end}}

'''Къошулгъан заманына кёре къралла:'''
[[Файл:Council of Europe (blue).svg|250px|thumb|right|Европаны Кенгешине кирген къралла]]
{| style="background:transparent;"
{{col-begin}}
{{col-2}}
{| style="background:transparent; text-align:left;" cellspacing="2" cellpadding="0"
|align="left"| {{Байракъ|Туркия}} [[Тюрк]]<sup>a</sup> ||style="font-size:95%;"|[[9-чу август]] [[1949]]
|-
|style="text-align:left;"| {{Байракъ|Греция}} [[Греция]]<sup>a</sup> ||style="font-size:95%;"|[[9-чу август]] [[1949]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Исландия}} [[Исландия]] ||style="font-size:95%;"|[[7-чи март]] [[1950]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Германия}} [[Германия]]<sup>b</sup> ||style="font-size:95%;"|[[13-чю июль]] [[1950]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Австрия}} [[Австрия]] ||style="font-size:95%;"|[[16-чы апрель]] [[1956]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Кипр}} [[Кипр Республика|Кипр]] ||style="font-size:95%;"|[[24-чю май]] [[1961]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Швейцария}} [[Швейцария]] ||style="font-size:95%;"|[[6-чы май]] [[1963]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Мальта}} [[Мальта]] ||style="font-size:95%;"|[[29-чу апрель]] [[1965]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Португалия}} [[Португалия]] ||style="font-size:95%;"|[[22-чи сентябрь]] [[1976]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Испания}} [[Испания]] ||style="font-size:95%;"|[[24-чю ноябрь]] [[1977]]
|-
|align="left" style="padding-right:30px;"| {{Байракъ|Лихтенштейн}} [[Лихтенштейн]] ||style="font-size:95%;padding-right:100px;"|[[23-чю октябрь]] [[1978]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Сан-Марино}} [[Сан-Марино]] ||style="font-size:95%;"|[[16-чы ноябрь]] [[1988]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Финляндия}} [[Финляндия]] ||style="font-size:95%;"|[[5-чи май]] [[1989]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Маджар}} [[Маджар]] ||style="font-size:95%;"|[[6-чы ноябрь]] [[1990]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Польша}} [[Польша]] ||style="font-size:95%;"|[[26-чы ноябрь]] [[1991]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Болгария}} [[Болгария]] ||style="font-size:95%;"|[[7-чи май]] [[1992]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Эстония}} [[Эстония]] ||style="font-size:95%;"|[[14-чю май]] [[1993]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Литва}} [[Литва]] ||style="font-size:95%;"|[[14-чю май]] [[1993]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Словакия}} [[Словакия]] ||style="font-size:95%;"|[[14-чю май]] [[1993]]
|}
{{col-2}}
{| style="background:transparent; text-align:left;" cellspacing="2" cellpadding="0"
|style="text-align:left;"| {{Байракъ|Чехия}} [[Чехия]] ||style="font-size:95%;"|[[30-чу июнь]] [[1993]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Словакия}} [[Словакия]] ||style="font-size:95%;"|[[30-чу июнь]] [[1993]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Румыния}} [[Румыния]] ||style="font-size:95%;"|[[7-чи октябрь]] [[1993]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Андорра}} [[Андорра]] ||style="font-size:95%;"|[[10-чу октябрь]] [[1994]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Латвия}} [[Латвия]] ||style="font-size:95%;"|[[10-чу февраль]] [[1995]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Албания}} [[Албания]] ||style="font-size:95%;"|[[13-чю июль]] [[1995]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Молдавия}} [[Молдавия]] ||style="font-size:95%;"|[[13-чю июль]] [[1995]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Македония}} [[Шимал Македония]]<sup>c</sup> ||style="font-size:95%;"|[[9-чу ноябрь]] [[1995]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Украина}} [[Украина]] ||style="font-size:95%;"|[[9-чу ноябрь]] [[1995]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Россия}} [[Россия]] ||style="font-size:95%;"|[[28-чу февраль]] [[1996]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Хорватия}} [[Хорватия]] ||style="font-size:95%;"|[[6-чы ноябрь]] [[1996]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Гюрджю}} [[Гюрджю]] ||style="font-size:95%;"|[[27-чи апрель]] [[1999]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Азербайджан}} [[Азербайджан]] ||style="font-size:95%;"|[[25-чи январь]] [[2001]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Армения}} [[Армения]] ||style="font-size:95%;"|[[25-чи январь]] [[2001]]
|-
|align="left" style="padding-right:30px;"| {{Байракъ|Босния эм Герцеговина}} [[Босния эм Герцеговина]] ||style="font-size:95%;"|[[24-чю апрель]] [[2002]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Сербия}} [[Сербия]]<sup>d</sup> ||style="font-size:95%;"|[[3-чю апрель]] [[2003]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Монако}} [[Монако]] ||style="font-size:95%;"|[[5-чи октябрь]] [[2004]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Черногория}} [[Черногория]] ||style="font-size:95%;"|[[11-чи май]] [[2007]]
|}
{{col-end}}

|-
|colspan="2" style="font-size:90%;"|
<sup>a</sup> Европаны Кенгешини тамалын салгъан къралгъа саналады.<br />
<sup>b</sup> 1950 джыл Кюнбатыш Германия бла Франция оккупациясындагъы Саарлан да ортакъ членле болгъандыла. 1951 джыл Кюнбатыш Германия толу член болгъанындан сора, Саарланд 1955 джылда бардырылгъан референдумдан сора, 1956 ортакъ членликден чыкъды. Совет оккупация зонадагъы [[ГДР]] бу Кенгешге чырт кирмгенеди. 1990 джыл Германияны бирлешгенинден сора кюнчыгъышдагъы беш штат Германияны Федератив Республикасына кирдиле эмда Кенгешге къошулгъан саналдыла.<br />
<sup>c</sup> «Алгъынгы Югослав Республика Македония» ат бла къошулдгъанды (кавычкаланы ичинде).<ref>{{Cite web | url = http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/001.htm | title = Statute of the Council of Europe | erişimtarihi = 05.08.2008 | yayımcı = Council of Europe | tarih = 05.05.1949 }}</ref> Къралланы асламысы конституцияда джюртген аты бла таныйды.<br />
<sup>d</sup> Аллында [[Сербия-Черногория]] болуб къошулгъанды.
|}
 
'''Европаны Кенгешине кандидат къралла:'''
{| style="background:transparent; text-align:left;" cellspacing="2" cellpadding="0"
|align="left"| {{Байракъ|Беларусь}} [[Беларусь]]
|}

'''Европаны Кенгешини Министрлерини Комитетинде сынамчы статсну джрютген къралла:'''
{| style="background:transparent; text-align:left;" cellspacing="2" cellpadding="0"
|align="left"| {{Байракъ|Ватикан}} [[Ватикан]] ||style="font-size:95%;"| [[7-чи март]] [[1970]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|АБШ}} [[АБШ]] ||style="font-size:95%;"| [[10-чу январь]] [[1996]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Япония}} [[Япония]] ||style="font-size:95%;"| [[20-чы ноябрь]] [[1996]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Мексика}} [[Мексика]] ||style="font-size:95%;"| [[1-чи декабрь]] [[1999]]
|}
 
'''Европаны Кенгешини Парламент Меджлисинде сынамчы статусну джрютген къралла:'''
{| style="background:transparent; text-align:left;" cellspacing="2" cellpadding="0"
|align="left"| {{Байракъ|Израиль}} [[Израиль]] ||style="font-size:95%;"| [[2-чи декабрь]] [[1957]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Канада}} [[Канада]] ||style="font-size:95%;"| [[28-чи май]] [[1997]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Мексика}} [[Мексика]] ||style="font-size:95%;"| [[4-чю ноябрь]] [[1999]]
|}

'''Къошулаллыкъ алай а алкъын баш уруу этмеген къралла:'''
{| style="background:transparent; text-align:left;" cellspacing="2" cellpadding="0"
|align="left"| {{Байракъ|Къазахстан}} [[Къазахстан]]
|-
|align="left"| {{Байракъ|Ватикан}} [[Ватикан]]
|}

== Белгиле ==
{{белгиле}}

[[Категория:Халкъла арасы организацияла]]