Контентге кёч

Итальян-тюрк къазауат

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
Итальян-тюрк къазауат
Африканы кололниялыкъ юлешиую, Осман империяны чачылыуу

Сагъат бурулгъан бла, башында солдан: итальян тоб сауутланы батареясы 149/23[en]; Мустафа Кемал османлы абычар эмда ливиячы моджахедле бла; итальянских аскерлени Триполиге чыгъыуу; Блерио итальян самолёт; Кунфуда богъазда сермешиуде бата тургъан османлы канонер къайыкъ «Бафра» ; Родосда османлы джесирле
Баргъан кёзюую 29 сентябрь 1911джыл18 октябрь 1912 джыл (1 джыл, 2 ыйыкъ эмда 5 кюн)
Баргъан джери Османлы Триполитания (бус. Ливия), Эгей тенгиз, Джерле арасы тенгиз
Чуруму Италия короллукъну экспансиясы
Эсеби Италияны хорламы
Территориал
тюрлениуле
Триполитания, Киренаика эмда Додеканес айрымканла Италияны контролуна кёчгендиле
Къаршчыла
Италия короллукъ (1861—1946) Италия

Идрисидчи эмират Асир

Аскер башчыла
III Виктор Эммануил

Италия короллукъ (1861—1946) Джованни Джолитти
Италия короллукъ (1861—1946) Карло Канева
Италия короллукъ (1861—1946) Аугусто Орби
Италия короллукъ (1861—1946) Джованни Амелио
Италия короллукъ (1861—1946) Луиджи Фаравелли[en]
Италия короллукъ (1861—1946) Паоло Эмилио Таон ди Ревель
Италия короллукъ (1861—1946) Умберто Каньи

Мехмед V

Осман империя Мехмед Саид-паша
Осман империя Энвер-бей
Осман империя Мустафа Кемал
Омар аль-Мухтар

Кючлери
34 000 аскерчи[1] Осман империя 4800—8000 аскерчи[2][3]

Ливия 20 000 зытчыу аскерчи[3]

Къоранчла
1432 согъушуулада ёлген[4][5]

1948 аурууладан ёлген[4][5][6]
4250 джаралы[5]

8189 согъушуулада ёлген[7]

~ 10 000 репрессиялада ёлген[4]

Итальян-тюрк къазауат, неда Тюрк-итальян къазуат, Итальяда «Ливия къазуат» (ит. Guerra di Libia), Тюркде «Триполитания къазауат» (тюр. Trablusgarp Savaşı) деб да белгилиди — Италия короллукъ бла Осман империяны арасында 1911-чи джылны 29-чу сентябрындан 1812-чи джылны 18-чи октябрына дери баргъан къазуатды (386 кюн). Италия, Османлы империяны Триполитания эмда Киренаика бёлгелерин (бусагъатдагъы Ливияны территориясы), эмда урумлула джашагъан Додеканес архипелагын (Родос айрымкан да ичинде болуб) кючлегенди.

Къазуат тюрк аскерни къарыусузлугъун кёргюзгенди, Осман империяны табсыз болуму бла хайырланыб Балкан бирликни къраллары Италия бла къазауат бошалгъынчы аннга чабхандыла. Итальян-тюрк къазауатда ол заманнгы аскер-техникалыкъ прогрессни джетишимлери хайырландырылгъандыла: радио, авиация, бронеавтомобилле.

Къазауатны статистикасы

[тюзет | къайнакъны тюзет]
Къазауат этген къралла Адам саны (1911 джылгъа) Мобилизация этилген аскерчилени саны Ёлген аскерчилени саны Джаралы болгъан аскерчилени саны Джараладан ёлгенлени саны Аурууладан ёлгенлени саны
Италия 35 131 800 100 000 3100[1] 4250 332 1948
Осман империя 22 500 000 28 000[2] 4500 5370 1500 4000
ВСЕГО 57 631 800 128 000 7600 9620 1832 5948
  1.  324 хапарсыз тас болгъанны санамай.
  2.  Аладан 20 000 араблы бла 8000 тюрклю.
  1. Italy. Esercito. Corpo di stato maggiore. The Italo-Turkish War (1911-12)(белгиленмеген). — Franklin Hudson Publishing Company, 1914.
  2. Youssef Aboul-Enein and David Trandberg Arab Thoughts on the Italian Colonial Wars in Libya. Small Wars Journal (2012-03-06). Тинтилгенди: 14 ноябрь 2013.
  3. 3,0 3,1 The History of the Italian-Turkish War, William Henry Beehler, page 14
  4. 4,0 4,1 4,2 Tucker Spencer, Roberts Priscilla. World War One(ингил.). — Santa Barbara: ABC-CLIO, 2005. — P. 946. — 2454 p. — ISBN 978-1-85109-879-8.
  5. 5,0 5,1 5,2 Choate Mark[en]. Emigrant Nation: The Making of Italy Abroad(ингил.). — Cambr.: Harvard University Press, 2008. — P. 176. — 340 p. — ISBN 978-0-67402-784-8.
  6. Renato Tittoni. Italo-turkish War (1911-12): Translated and Compiled from the Reports of the Italian General Staff(ингил.). — L.: Forgotten Books, 1901. — P. 82. — ISBN 978-0-25972-615-9.
  7. Lyall Jason. Divided Armies: Inequality and Battlefield Performance in Modern War(ингил.). — Princeton: Princeton UP, 2020. — P. 278. — 528 p. — (Princeton Studies in International History and Politics). — ISBN 978-0-69119-244-4.