Капитал

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.

Капита́л (лат. capitalis — баш мюлк, баш ачха) — байлыкъ этер ючюн,хайырны алыр ючюн хайырладырылгъан товарланы, мюлкню, активлени джыйылыууду[1]. Къысха магъанада чыгъарыуну мадарлары (физика капитал) шекилде хайыр алыныугъа айтылады. Физика капиталны сатыб алыннган ачхагъа ачха капитал дейдиле. Экономикагъа, чыгъарыугъа ачха эмда материал мардаланы джибериуге инвестицияла дейдиле[2]. Энчи хайырланыугъа джиберилген ресурсла капитал тюлдюле.

Башха ангыламлары[тюзет | кодну тюрлендир]

Экономикада[тюзет | кодну тюрлендир]

Экономикада, Капитал деб — товарланы чыгъарыуда эмда къуллукъла бериуде хайырланыргъа болгъан къайнакълагъа айтадыла. Классика экономикада юч чыгъарыуну факторундан бириди; Къалгъан экиси уа — джер бла урунууду[3].

Урунууну мадары бу къарам бла къаллайда болсун физика капиталлы. Алай а урунууну мадарлары аланы иелери иш кючнюиелери бла экономика илишкилеге кирсе, джангыз ол заманда капиталгъа саналаладыла. Сёз ючюн, агъач сюрмелеген станок кеси аллына иесине хайыр келтирмейди. Иеси анда ишлеседа станок капитал болмайды, къуру станокну иеси ишчи алса, неда станокну бегендге берсе, ол заманда станок капитал болады.

"Чыгъарыу мадарла бла джашау мадарланы иеси саудада ишчи кючюн сатхан эркин ишчини табса,ол заманда капитал джаратылады."[4]

Бухгалтерияда[тюзет | кодну тюрлендир]

Бухгалтерияда капитал деб организацияны активлери бла аны борчларыны арасында башхалыкъгъа айтылады.

Капиталны тюрлюлери[тюзет | кодну тюрлендир]

  • Баш капитал — кесини багъасын чыгъарыуну продуктуна узун заманны ичинде кесекле бла кёчюреди (сёз ючюн, станок).
  • Бурулуу капитал — кесини багъасын чыгъарыуну продуктуна эрлай кёчюреди (сёз ючюн , ётмек этер ючюн ун).
  • Хамандагъы капитал — багъаны ёлчемин тюрлендирмейди, къуру аны чыгъарыуну эсебине эрлай неда кесекле бла кёчюреди (джалдан тышында бютеу джоюмла).
  • Тюрлениу капитал — ишчи кючню сатыб алыргъа хайырланады, джал формасы барды, багъаны ёлчемин тюрлендиреди.
  • Иш капитал — компанияны ликвидлигин билдирген финанс кёргюзюмдю.

Капиталистни баш нюзюрю къошакъ багъаны алыуду (чыгъарылгъан товарны багъасыны, чыгъарыуда джоюлгъан капиталдан артыгъы). Согласно марксистской теории, къошакъ багъаны тюрлениу капитал къурайды. Хамандагъы капитал капиталистни къошакъ багъагъа энчилик хакъын береди.

Физика капитал[тюзет | кодну тюрлендир]

Физика (керти) капитал — ишге салыннган, ишлеген хайыр къайнакъды, чыгъарыуну мадарлары сыфатындады: товарла бла къуллукъланы чыгъырыуда хайрланнган машинала, оборудование, мекямла, джер, сырье, джарымфабрикатла бла хазыр продукция.

Ачха капитал[тюзет | кодну тюрлендир]

Ачха капитал (капиталны ачха формасы) — физика капиталны сатыб алыргъа деб джораланнган ачхады. Кеси аллына ачха хайыр бермейди, ол демек ачха кеси аллына капитал болмайды. Финанс капиталдан башхалыгъыда буду-финанс капитал ачха формада депозитдеди.

Финанс капитал[тюзет | кодну тюрлендир]

Финанс капитал — финанс инструментле (акцияла, облигацияла эмда узун болджаллы кредитле) бла иги ишлеуню эсебинде компанияны хайырларыны къайнагъыды. Энчи капитал бла ( компанияны иелериники болгъан акцияла бла юлешинмеген хайыр) борчлу капитал ( борч бергенлени облигациялары бла кредитлери).

Белгиле[тюзет | кодну тюрлендир]

  1. Капитал. Словарь по экономике и финансам. Глоссарий.ру
  2. Райзберг Б. А., Лозовский Л. Ш., Стародубцева Е. Б. Современный экономический словарь. Инфра-М, 2006
  3. Capital in economics, a stock of resources that may be employed in the production of goods and services. In classical economics it is one of the three factors of production, the others being labour and land. Британ энциклопедия
  4. [http://esperanto-mv.pp.ru/Marksismo/Kapital1/kapital1-04.html#c4.3 Карл Маркс. Капитал.

Джибериуле[тюзет | кодну тюрлендир]