Континент
Контине́нт — дунияда эм уллу джер бёлюмдю.
Терминология
[тюзет | къайнакъны тюзет]Илму тарихде Джерни континентледен сорада дунияны бёлеклерине юлешедиле. Ол юлешиу география ачыуланы кёзюулеринде чыкъгъанды, тенгизчиле джангы джерле ачхандыла,ол заманда "дунияны бёлеги" дегендиле джангы ачылгъан джерлеге. Континетлеча болмай дунияны бёлеклери белгили география ышанладан сорада, тарих-культура тамалда айрылгъандыла, сёз ючюн Шимал Америка бла Къыбыла Америка бир Америка атлы дуния бёлек къурайдыла. Евразия контиент эсе уа эки дуния бёлекге — Азия бла Европагъа юлешинеди. Европа бла Азияны араларында чек Урал таула бла, андан арысы Эмба суу бла Каспий тенгизге дери барады, къыбылада- Гум бла Маныч суула бла, Дон суугъа дери, андан ары Къара тенгиз бла Джерле арасы тенгизни джагъалары бла барады, алай бу чекле толу бегиген чекле тюлдюле, дунияда бу чеклени юсюнден тюрлю-тюрлю оюмла бардыла.
Континентча болмай, дунияны бёлеги, континетнден джууукъда тургъан айрымканланыда къошадыла кеслерине.
Европа илмуда continent деген сёз бла континентнида, дунияны бёлегинда белгилейдиле.
Континентле
[тюзет | къайнакъны тюзет]
| Континент / Дунияны бёлеги | Джери (км²) | Къургъакъны юлюшю | Адам саны | Адам санындан юлюшю | Адамны басыннганы |
|---|---|---|---|---|---|
| Афроевразия | 84 360 000 | 57 % | 5 710 000 000 | 85 % | 56.4 |
| Евразия | 53 990 000 | 36 % | 4 510 000 000 | 71 % | 83.5 |
| Азия | 43 810 000 | 29 % | 3 800 000 000 | 60 % | 86.7 |
| 30 370 000 | 20 % | 922 011 000 | 14 % | 29.3 | |
| Америка | 42 330 000 | 28 % | 890 000 000 | 14 % | 20.9 |
| Шимал Америка | 24 490 000 | 16 % | 515 000 000 | 8 % | 21.0 |
| Къыбыла Америка | 17 840 000 | 12 % | 371 000 000 | 6 % | 20.8 |
| Антарктида | 13 720 000 | 9 % | 1 000 | 0.00002 % | 0.00007 |
| Европа | 10 180 000 | 7 % | 710 000 000 | 11 % | 69.7 |
| Океания | 8 500 000 | 6 % | 30 000 000 | 0.5 % | 3.5 |
| Австралия | 7 600 000 | 5 % | 21 000 000 | 0.3 % | 2.8 |
Бютеу континентлени джерлерини ёлчеми 148 647 000 км², неда Джерни 29 % (510 065 600 км²).