Къыбыла-Американ Миллетлени Бирлиги

Къыбыла-Американ Миллетлени Бирлиги


Типи	Политика ортакълыкъ
Къуралгъаны	2008 джылны 8-чи декабры
Официал тиллери	Ингилиз тил испан тил нидерланд тил португал тил
Аралыгъы	Эквадор Кито Кочабамба
Президент	Фернандо Луго
Къошулгъанланы саны	12

Къыбыла-американ миллетлени бирлиги (ингил. Union of South American Nations, исп. Unión de Naciones Suramericanas (UNASUR), порт. União de Nações Sul-Americanas (UNASUL), нидерл. Unie van Zuid-Amerikaanse Naties) (башха аты — Куско декларация) — Къыбыла Американы къраллары 2004 джылны 8-чи декабрында къурагъан политика эмда экономика организацияды.

Къуралыууну тарихи

Джангы организацияны къуралыуун декларациясы Куско шахарда бардырылгъан 12 къралны саммитинде алыннганды.

Аннга Къыбыла-американ ортакъ сауданы къраллары (Аргентина, Бразилия, Парагвай эм Уругвай), Анд биригиуню (Боливия, Венесуэла, Колумбия, Перу эм Эквадор), эмда Чили, Гайана бла Суринам киредиле.

Гайана бла Суринам декларациягъа къол салсала да, организациягъа кирмегендиле.

Бу бирликни къурауда эм бек джан аурутханла Перу бла Бразилияны алгъыннгы президентлери Алехандро Толедо блаЛуис Инасиу Лула да Силва болгъадыла.

Декларацияда Латин Американы къралларыны интеграциягъа, бирликге эмда бирикген келеджекге талпыгъанларын белгилейди. Джангы бирликни баш нюзюрю - 15 джылны ичинде экономикланы толу интеграциясы эмда эркин сатыу-алыуну зонасын къурауду.

Планланнга кёре ал заманда Бирлик къошулгъан къралланы ишлерини политика координациясы этилликди. Келлик заманда уа ортакъ институтла къураллыкъдыла - министрлерини совети, ортакъ парламент, сюд.

Тарихли декларациягъа къол салыннга джер - Перуну Андларында орналгъан Куско шахар болгъанды. Айтыулагъа кёре бу шагъарды инклени башчысы Манко Капак къурагъанды, кечирек бу шахар инклени империялары — Тауантинсуйюну ара шахары болады. Ол Христофор Колумбха деричи Америкада эм уллу кърал болгъанды.

Декларациягъа къол салыу испан конкистадорланы Симон Боливар башчылыкъ этген латин-американ аскерле Аякучода сермешиуде дженнгенини 180 джыллыгъына аталгъанды.

Айныуу

2008 джылны 23-чю майында Бразилияда баргъан UNASUR саммитде Европарлмент кибик келечилик орган къурауну юсюнден бегим аладыла^[1].

2008 джылны 16-чы декабрында Сальвадор шахарда (Бразилия) кёзюусюз саммитде Къыбыла-американ къоруулау кенгеш къуралады, ол континетде къралла арасы тикликлени тюзетир нюзюр салады^[2].

2009 джылны 28-чи августунда Барилочеде (Аргентина) къуралышны кёзюулю саммити бардырылады. Анда баш соруу АБШ-ны Колумбиядагъы джети аскер базасын къурау болады, аннга къаршчы Венесуэланы президенти Уго Чавес чыгъады^[3]^[4].

2010 джылны майында организацияны къралларыны келечилери Буэнос-Айресде тюбешедиле^[5], анда биринчи кере генерал секретарь сайланады, ол Аргентинаны алгъыннгы президенти Нестор Киршнер болады. Аны эки джыллыкъ болджал бла сайлайдыла. Эквадорну ара шахары Китода UNASUR-ну штаб-фатары къурургъа, ортакъ парламенти уа Боливиядагъы Кочабамба шахарда орнатыр муратла бардыла^[6].

Къошулгъан къралла

Шаблон:CSN

Белгиле

↑ Би-би-си | В мире | В Южной Америке появится региональный парламент
↑ Зарубежное военное обозрение, № 3, 2009
↑ TESIS PARA LA CUMBRE DE UNASUR HOY EN BARILOCHE(исп.)
↑ Diplomacia a contrarreloj con Venezuela y Colombia para salvar Unasur(исп.)
↑ BuenoLatina. Итоги чрезвычайного саммита УНАСУР (UNASUR)
↑ Kirchner wird erster Generalsekretär von UNASUR(нем.)

[1] Би-би-си | В мире | В Южной Америке появится региональный парламент

[1-2] Зарубежное военное обозрение, № 3, 2009

[3] TESIS PARA LA CUMBRE DE UNASUR HOY EN BARILOCHE(исп.)

[4] Diplomacia a contrarreloj con Venezuela y Colombia para salvar Unasur(исп.)

[5] BuenoLatina. Итоги чрезвычайного саммита УНАСУР (UNASUR)

[6] Kirchner wird erster Generalsekretär von UNASUR(нем.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]