Симода трактат
Эресей бла Японияны арасында Симода кесамат неда Симода трактат (яп. 日露和親条約 Нити-ро васин дзё:яку?, «Мамырлыкъны юсюнден япон-эресей кесамат») — Эресей бла Японияны арасында биринчи дипломат келишиу болгъанды. 7 февраль 1855 джылда вице-адмиралом Е. В. Путятин бла Тосиакира Кавадзини арасында къол салыннганды.
9 статьядан къуралгъанды. Кесаматны баш нюзюрю — «Япония бла Россияны арасында дайым мамырлыкъ бла ачыкъ шохлукъну бегитиу» болгъанды. Япониядагъы оруслулагъа, де-факто консул юрисдикция киргизилгенди. Итуруп айрымкандан шималдагъы Курил айрымканла Россиягъа къалгъандыла, Сахалин эсе уа эки къралны орта оноуунда эмда иелигинде къалгъанды.
Орус кемелеге Симода, Хакодатэ, Нагасаки кибик портла ачыладыла. Россия сатыу-алыуда эм къолайлы режим алады эмда чертилген портлада консуллукъла ачаргъа эркин болады.
Сахалиннге орта иелик, айрымканны тири колонизация эте тургъан Россиягъа бек хайырлы болгъанды (Японияны флоту болмагъаны себебли быллай мадары болмагъанды). Кечирек Япония айрымканнга кесини гражданларын тири джерлешдире башлагъанында арагъа тикликле чыгъа, соруу дау халгъа келе башлагъанды. Эки джанны да арасында тикликле эмла ангылашынмазлыкъла 1875 джылда Санкт-Петербург кесаматха къол салыу бла тохтайдыла, бу келишиуге кёре Россия Япониягъа бютеу Курил айрымканланы къойгъанды, Япония эсе уа Сахалинни иелигин бютеулей да Россиягъа бергенди.
Симода трактатха къол салыннганны тархы 1981 джылдан башлаб Японияда «Шимал территорияланы кюню» кибик белгиленеди.
Дагъыда къарагъыз
[тюзет | къайнакъны тюзет]
 Бу, тарихни юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.
|