Ям-Заполь мамырлыкъ
Ям-Заполь мамырлыкъ — Речь Посполита бла Орус патчахлыкъны арасында Запольский Ямдан 15 верстада болгъан Киверова Гора элде (Псковдан узакъ болмай) 1582 джылны 15-чи январында 10 джыл болджалгъа къол салыннган мамырлыкъ кесаматды. 1558—1583 джыллада баргъан Ливон къазауатны бошагъан дипломат актланы бириди. Бу мамырлыкъ 1605—1618 джылланы къазауатына дери тургъанды.
Эки джанны келечилери[тюрлендир | кодну тюрлендир]
Мамырлыкъны юсюнден кёрюшюуле 1581 джылны 13-чю декабрында башланады. Стефан Баторийни келечилери браслав воевода Я. М. Збаражский; олыкчы эмда несвижчи бий А. Радзивилл; секретарь М. Гарабурда; Х. Варшевицкий болгъандыла.
Иван Грозныйны - бий, кашинчи воевода Д. П. Елецкий; козельчи воевода Р. В. Олферьев; дьяк Н. Н. Верещагин; подьячий З. Свиязев.
Кесаматны шартлары[тюрлендир | кодну тюрлендир]
Иван Грозный Литва Уллу Бийлик бла Ливонияны кючлер мурат бла башлагъан Ливон къазауат Ям-Заполь мамырлыкъ бошалгъанды.
- Иван Грозный Ливонияны бу шахарларын эмда аланы бёлгелеринден къуру къалгъанды: Алист, Борзун, Вельян, Володимерец, Говья, Динабург, Дерпт, Карслав, Каулец, Керепеть, Кокенхаузен, Конгот, Круцборг, Лаис, Лаудун, Линневард, Муков, Новгородок Ливонский, Пайде, Джангы Пярну, Эски Пярну, Полчев, Рандек, Ринхольм, Ровно, Салац, Скровно, Тарваз, Трикат, Чествин.
- Орус патчахлыкъдан кесини алгъынгы чеклеринде болгъан эки шахар сыйырылады: Полоцк бла Велиж.
- Орус патчахлыкъгъа къазауатда поляк аскерле кючлеген шахарла къайтарыладыла: Великие Луки, Невель, Заволочье, Холм. Аланы тышында Псковну къуршалагъан заманда кючленнген Псков бёлгедеги джерлешимле (Воронеч, Велью, Остров, Красное) эмда Стефан Баторий Псков бёлгеде кючлерге хазырлана тургъан джерлешимле (Врев, Дубков, Выборец, Вышеград, Изборск, Опочка, Гдов, Кобылье городище эмда Себеж).
- 10 джыл болджалгъа эки джан да къазауатны тохтатадыла.
- Кесаматдан, къазауатда Швеция кючлеген ливон шахарла чыгъарыладыла, алай а поляк келечиле энчи билдириуде Речь Посполитаны Ливонияда шведлиле кючлеген шашхарлагъа дауларыны белгилейдиле.
Магъанасы[тюрлендир | кодну тюрлендир]
Ям-Заполь мамырлыкъ Орус патчахлыкъ бла Речь Посполитаны арасында къаршчылыкъны тюзетелмегенди, джангыз къазауатдан талай заманнга сакълагъанды. Ливон къазауат а уа Орус къралны ауур дженгилиую бла бошалгъанды, аны эсебинде Балтий тенгизге чыгъышын джабханды