Апиа
| Апиа ингил. эмда самоача Apia | ||
|---|---|---|
.jpg)
| ||
| ||
| Тенгизден мийиклиги: | 2 метр т. м. | |
| Къралы: |  Самоа
| |
| Административ бёлюннгени: | Туамасага округу | |
|
||
| Майданы: | 47,80 км² | |
| Халкъыны саны: | 35 974 (2021) | |
| Басыннганы: | 290 адам/км² | |
| Статусу: | Ара шахар | |
| Башчысы: | Туилетуфуга Фриц Туиави'и | |
тюрлендириу  |
||
А́пиа (ингил. эмда самоа тилледе Apia) — Самоа къралны джангыз шахары, порту эмда ара шахарыды. Уполу айрымканы шимал суу джагъасында орта джанында, Вайисигано сууну аягъында орналгъанды. Апиа шахар - Туамасага округга киреди. Шахарны майданы 60 км², адам саны 2021 джылда - 35 974 адам болгъанды.[1]
Тарихи
[тюзет | къайнакъны тюзет]Биринчи Апиа орналгъан джерде 308 адам саны бла гитче эл болгъанды. Апиа шахарны 1837 джылда биринчи европачыла - ингилиз миссионерле къуралгъандыла. 1900 джылда Самоаны архипелагны АБШ бла Германия юлешедиле, Кюнбатыш Самоа бла Апианы Германия алады. 1914 джылда Апиагъа Джангы Зеландияны аскерлери кирдиле, ол замандан Апиа Джангы Зеландияны Кюнбатыш Самоа мандат тюбю территориясыны ара шахары болады. 1962-чи джылны 1-чи январында Кюнбатыш Самоа Джангы Зеландиядан башына бош болады, Апиада да аны ара шахары болады.
Климаты
[тюзет | къайнакъны тюзет]Апия орналгъан Упоу айрымканы шимал суу джагъасы таулу джерди. Аны климаты мылы тенгиз тропикалыды. Ургъан джелле кёб кереда шахарны уруб халеклик келтиргендиле. Къургъакъ сезону Апиада июлдан августха дери болады, мылы сезону декабрдан мартха дери турады. Апиада джылны орта температурасы - 26 °C. Джылгъа джауум - 3000 мл тюшеди.
Халкъы
[тюзет | къайнакъны тюзет]Апиада 2021 джылда 35 974 адам джашай эди. Кёбюсю джашагъан самоанчыладыла (93%), башхала европачыла бла евро-полинезиячыладыла. Официал тиллери - ингилиз эмда самоа тилледиле. Апиада дин ахлулары кёбюсю протестантла (50%) бла католикледиле (45%).
Транспорту
[тюзет | къайнакъны тюзет]Самоада Апианы тенгиз гавани эм уллу джюклерген гаваньды. Блайдан Токелау бла Американ Самоагъа ашыралла паромланы. Апиада иги кёб юсю асфальт болгъан джолла бардыла. 7 сентябрдан 2009 джылдан арбачыла джолну сол джанындан барадыла. Къралда троллейбус, поезд бла трамвайла джокътула, адамла автобус бла такси бла айланалла. Апианы баш халкъла арасы аэропорту - Халкъла арасы аэропорту Фалеоло шахардан кюнбатышта орналгъанды. Аэропортда Polynesian Airlines бла Talofa Airways компанияла ич хауа джоллада ишлейдиле.
Сейирлик джерле
[тюзет | къайнакъны тюзет]Апианы сейирлик джерледен эм уллу Апианы католик клисасы шахарны суу джагъа районда орналгъан.
Апиадан 5 км узакъ тургъан Вайлима элде шотландияда туугъан айтылгъан джазыучуну Роберт Л. Стивенсонны джашагъан юйюнде музей бла аны къатында аны къабырыда турады. Апиада къралны тарихи бла мадиниятыны юсюенден Самоаны национал музеи - Фалемата'ага барды.[2]
Шохлукъ джюрютген шахарла
[тюзет | къайнакъны тюзет]
Шэньчжэнь, Гуандун, Къытай (2015)
Комптон, Калифорния, АБШ (2010)
Ораньестад, Аруба (2012)
Риоача, Колумбия (2019)
Тайбэй, Къытай Республика (Тайвань)
