Социалист Республика Сербия
| Социалист Республика Сербия серб-хорв. Socijalistička Republika Srbija / Социјалистичка Република Србија серб. Социjалистичка Република Србиjа СФРЮ-ну къурамында республика | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Гимни «Хеј, Словени» Хей, славянла «Боже правде» | |||||||||
| |||||||||
| Ара шахары | Белград | ||||||||
| Уллу шахарлары | Белград, Нови-Сад, Приштина, Ниш, Крагуевац | ||||||||
| Тил(лер)и | серб тил | ||||||||
| Валютасы | югослав динар | ||||||||
| Халкъны къалынлыгъы | 107,5 адам/км² | ||||||||
| Джер ёлчеми | 88 361 км² | ||||||||
| Халкъы | 9 506 174 адам | ||||||||
| Кърал оноууну формасы | социалист республика | ||||||||
| Скупщинаны Президиумуну председатели | |||||||||
| - 1945—1953 | Синиша Станкович (биринчи) | ||||||||
| Президент | |||||||||
| - 1991—1992 | Слободан Милошевич[1] (ахыргъы) | ||||||||
| Башчы партия | Сербияны коммунист партиясы | ||||||||
| Тарихи | |||||||||
| - Къуралгъаны | 31 январь 1946 джыл | ||||||||
| - Бирикген Республика Югославиягъа киргени | 27 апрель 1992 джыл | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
,_Flag_of_Serbia_(1947%E2%80%931992).svg)
.svg)
Социалист Респу́блика Се́рбия (серб-хорв. Socijalistička Republika Srbija / Социјалистичка Република Србија, серб. Социjалистичка Република Србиjа) — СФРЮ-ну къурагъан 6 социалист республикаладан бириди. Югославияны территориясы бла джашагъан адам саны бла эм уллу республикасы болгъанды, аны тышында кёб башха кёргюзюм бла да алчылыкъда болгъады. СФРЮ-ну республикаларыны ичинде тамал салгъан республикагъа саналгъанды.
СР Сербияны да, бютеу Югославияны да ара шахары Белград болгъанды.
Тарих
[тюзет | къайнакъны тюзет]1945 — 1963 джыллада Халкъ Республика Сербия (серб-хорв. Народна Република Србиjа/Narodna Republika Srbija) атны джюрютгенди. 1945-чи джылда къурамында эки автоном область къуралады - Воеводина бла Косова, ала 1963-чю джылда автоном край боладыла, 1974-чю джылда республиканы къурамында болгъан Воєводина бла Косовону эркинликлери кенгерилиб, союз республикала чакълы бир хакъ бериледи.
Сербия, СФРЮ-ну къурамында тургъан заманны бютеу узунлугъуна федерал властла джанлы болгъанлай тургъанды. Болум 1980-чы джылда Титону ёлюмю бла тюрленеди, Косовода албан эмда серб миллетчиликни ёсюую, Югославияны коммунистлерини союзунда айырышыугъа джол ачады. Себрияны коммнист партиясында 1988 — 1989 джыллада джетишимли тёнгеретиу болады, аннга башчылыкъ Слободан Милошевич этгенди, ол Косовада серб миллетчиле джанлы болуб, Косовону автономисын къоратады.
1989-чу джылда Милошевич республиканы президенти болады, эмда федерал югослав властланы Косовогъа аскер джиберирге зорлайды.
1990-чы джылда кърал Сербия Республика атны алады, ол Бирикген Республика Югославияны къурамына киреди, кечирек бирикген республика атын Сербия эм Черногория атха тюрлендиреди, 2006-чы джылда уа ол биригиуден Черногорияны чыкъгъаны бла Сербия джангыз къалыб, бойсунмагъан кърал болады.
Политикалыкъ къурам
[тюзет | къайнакъны тюзет]Закон чыгъарыучу орган — Джыйылыу, аны къурамында Бирикген Урунууну Совети (1974-чи джылгъа дери — Мюлк Совет, Культура-Джарыкълыкъ Совет, Социал-Саулукъ сакълау Совет эмда Къуралыш-Политикалыкъ (1968-чи джылгъа дери)), Джамагъат-Политикалыкъ Совет (1968-чи джылгъа дери — Республика Совет) эмда Джамагъатланы Совети (1967-чи джылдан), коллектив башчылыкъ — Президиум, толтуруучу орган — Толтуруучу Совет.
Административ бёлюнюу
[тюзет | къайнакъны тюзет]
Социалист Республика Сербияны къурамында эки автоном край: Социалист автоном край Воеводина бла Социалист автоном край Косово, эмда уллу регион Ара Сербия. СРС-ни территориясы 1963-чю джылгъа дери областлагъа, областла да уездлеге (1967-чи джылгъа дери), уездле джамагъатлагъа (1963-чю джылгъа дери — шахала бла элле).
| Официал аты | Ара шахары | Джер ёлчеми, км² | Адам саны, минг адам (30.06.1976)[2] |
|---|---|---|---|
| Социалист Республика Сербия | Белград | 88 361 | 8843 |
| Социалист автоном край Косово | Приштина | 10 887 | 1429 |
| Социалист автоном край Воеводина | Нови-Сад | 21 506 | 1989 |
Дагъыда къара
[тюзет | къайнакъны тюзет]Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ 1989—1991 джыллада Президиумну председатели
- ↑ Югославия // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.