Барас кюн

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.

Барас кюн гюрге кюн бла орта кюнню арасында ыйыкъны бир кюнюдю.

Халкъла арасы ISO 8601 стандартха кёре барас кюн — ыйыкъны ючюнчю кюнюдю, алай а бир-бир адетледе (ибрахимли динле) тёртюнчю кюнюдю.

Алай, португал тилде барас кюннге quarta-feira («тёртюнчю кюн») дейдиле, перс тилде да (چهارشنبه — chahar-shanbeh) барас кюн «тёртюнчю кюндю». Грек тилде барас кюннге Τετάρτη (Tetárti̱) дейдиле, магъанасы — «тёртюнчю». Туура аллай магъанасы араб (أربعاء — al-arba‘aa’) эм чууут (רביעי — ревии) атланы да барды. Эрменча (Չորեքշաբթի — чорекшабти́), гюрджюча (ოთხშაბათი — отхшабати) эм таджикча (чоршанбе) барас кюнню аты туура «шабат кюнден сора тёрт (кюн)» деб кёчюрюледи.

Ыйых кюн ыйыкъны биринчи кюнюне саналса, барас кюн ыйыкъны ортасына тюшеди, аны себебли орус тилде (среда) эм славян тиллени кёбюсюнде (болгарча: сряда, хорватча: srijeda, чехча: středa, македонча: среда, полякча: środa, сербча: среда неда сриједа, словакча: streda, словенча: sreda, украинча: середа) бу кюнню аты «орта» магъаналы сёзден къуралгъанды.

Къарачай-малкъар тилге «барас» сёз христиан динден келгенди эмда христиан шыйых тиширыу Сыйлы Параскеваны атыды. Бу шыйых тиширыуну аты грек тилден туура «байрым кюн» деб кёчюрюледи (ол тиширыуну атасы-анасы, ол кюн Исса файгъамбар къачда керилгенди деб ийнаннганлары себебли, байрым кюнню сыйын бек кёргендиле, аны ючюн сабийлерине алай атагъандыла), алай а къарачай-малкъар тилде эм черкес тилде (бэрэжьей/бэрэжъый) ыйыкъны ючюнчю кюнюн — барас кюнню — атыды. Гюрджю (პარასკევი — paraskevi), юнгюш (пIаьраска) эм чечен (пӀераска) тилледе эсе уа, бу тамыр бла байламлы сёз — (грек тилдеча) байрым кюнню атыды.

Халкъ культурада барас кюн бла байламлы ийнаныула[1][тюзет | кодну тюрлендир]

« Къурман кюню — барас кюн. »
« Барас кюнде къош кёчюрме. »
« Барас кюнде къайгъы аш юлеш. »
« Джангы юйде от этсенг — барас кюн. »

Белгиле[тюзет | кодну тюрлендир]

  1. Джуртубаев М. Ч. Ёзден Адет: Этический кодекс карачаево-балкарского народа. — Нальчик.: Эльбрус, 2005. — 576 с.
  Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Барас кюн.