Орта кюн

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
«Орта кюн (тамбла байрым кюндю)», Садлер, 1880 дж.

Орта кюн неда байрым ингирбарас кюн бла байрым кюнню арасында ыйыкъны бир кюнюдю.

Къарачай-малкъар тилде орта кюннге алай, ыйыкъны (баш кюнден саналса) ортасында болгъаны ючюн аталгъанды. Байрым ингир деген да – байрым кюнню аллындагъы кюн болгъаны ючюн аталгъанды.

Орта кюнню орус тилде аты (четверг), (орта кюн, барас кюнден сора баргъан тёртюнчю кюн болгъаны себебли) «тёрт» тархдан келеди. Бу кюннге ат атауда бу орта принцип башха славян тилледе да хайырланады (словакча — štvrtok, чехча — čtvrtek, хорватча эм боснякча — četvrtak, полякча — czwartek, болгарча — четвъртък, сербча — четвртак, украинча — четвер, белорусча — чацвер). Маджар тилге да славян ат кёчгенди — csütörtök.

Буруннгугрекледе орта кюн Зевсге аталыб болгъанды, ол а уа римлиледеги Юпитерге келишгенди (итал. Giovedì), скандинавладагъы — Торгъа (ингил. Thursday), континентал германлыладагъы — Доннаргъа (нем. Donnerstag).

Халкъла арасы ISO 8601 стандартха кёре орта кюн — ыйыкъны тёртюнчю кюнюдю эм ыйыкъланы нумерациясын бегитген кюндю: джылны биринчи ыйыгъы — джылны биринчи орта кюню болгъан ыйыкъды. Орта кюннге «тёртюнчю» деб къытай (星期四 xīngqísì) эм эстон тилледе (neljapäev) айтылады.

Иудей эм христиан адетде орта кюн ыйыкъны бешинчи кюнюне саналады, алай бла грекча орта кюнню аты: Πέμπτη («пемпти») — «бешинчи» болады, чууутча да: יום חמישי («йом хамиши») — «бешинчи кюн» болады. Португал тилде да, башха роман тиллеге ушамай, quinta-feira — «ыйыкъны бешинчи кюню» деген термин хайырланады.

«Бешинчи кюн» деб орта кюннге исланд, араб эм индонезий тилледе да айталла.

Эрмен (Հինգշաբթի — hингшабти́), гюрджю (ხუთშაბათი — хутшабати) эм таджик (панҷшанбе) тилледе орта кюнню аты туура «шабат кюнден сора беш (кюн)» деб кёчюрюледи.

Халкъ культурада орта кюн бла байламлы ийнаныула[1][тюзет | кодну тюрлендир]

« Джауум тилек — орта кюн. »
« Байрым кече кёрген тюшюнг керти болур. »
« Байрым ингир — джауумлу. (Ол ингирде бютеу юйюр, джууунуб, баш джюлютюб, солуу кюннге хазырлана эди.) »

Белгиле[тюзет | кодну тюрлендир]

  1. Джуртубаев М. Ч. Ёзден Адет: Этический кодекс карачаево-балкарского народа. — Нальчик.: Эльбрус, 2005. — 576 с.


  Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Орта кюн.