Лос-Анджелес

Бу атны (неда терминни) башха магъаналары да барды, къарагъыз: Лос-Анджелес (магъаналары).

Лос-Анджелес
Los Angeles

Герби

Байрагъы

Орналгъаны

Координатлары:

34°02′00″ N 118°16′00″ W / 34.033333° N 118.266667° W ^(G) ^(O) ^(Я)

71 метр т. м.

UTC-8, джай UTC-7

АБШ

Къуралгъанды:

Шахар болгъанды:

Картада кёрюнюмю:

Статистика билгиле

Майданы:

1 290,6 км²

Халкъыны саны:

3 833 995 (2008)

Басыннганы:

3168 адам/км²

Агломерациясы:

17 775 322

Административ билгиле

Башчысы:

Эрик Гарсетти

Официал сайты:

www.lacity.org

Телефон коду:

213, 310, 323, 424, 661, 818

Почта индекси:

90001–90068, 90070–90084, 90086–90089,
90091, 90093–90097, 90099, 90101–90103,
90174, 90185, 90189

Лос-Анджелес (Лос-Анжелос, Лос-Анжелес, Лос-Анхелес) (ингил. Los Angeles, исп. Los Ángeles, дагъада L.A. эмда City of Angels — Мёлеклени шахары деген атла бла белгилиди) — АБШ-да Калифорния штатны къыбыласында Шош океанны джагъасында шахарды. Джашагъан адамланы саны бла штатында эм уллу шахар болады, къралда — экинчиди (2006 джылда джашагъанланы саны 3 849 378^[1] болгъанды). Шахар, кеси бла атлы округну административ аралыгъыды, 17 млн-дан кёб адам джашагъан Уллу Лос-Анджелес агломерацияны да аралыгъыды. Лос-Анджелесде джашагъанлагъа «Angelenos» (айтылыуу: анджеленос) дейдиле.

Лос-Анджелес — дунияда эм уллу культура, илму, экономика, окъуу аралыкъладан бириди. Андан сора да шахар, кёз ачыу индустрияны (кино, музыка, телевидение, компьютер оюнла) эм уллу дуниялыкъ аралыкъларындан бириди.

Тарихи

Бусагъатдагъы Лос-Анджелес болгъан джерде XVI ёмюрде тонгва бла чумаш индейлиле джашагъандыла. Бусагъатдагъы Лос-Анджелесни джагъасына джюзюб келиб тохтагъан биринчи европачы тенгизледе джюрюучю Хуан Родригес Кабрильо болгъанды^[2], ол 1542 джыл «Сан Сальвадор» бла «Ла Виктория» кемеледе 1542 джылны 27 июлюнда Ла Навидад шахардан (Мексика) чыгъыб 28 сентябрда Сан Диего бухтада тюшгенди. Ол заманда тенгиз джагъада Янг-На деген индейли элчик болгъанды. Кабрильо, 1543 джылны 3 январында ёлгенди эмда Сан-Мигель айрымканда (кечирек «Хуан Родригес» (исп. Juan Rodriguez) ат берилгенди) басдырылгъанды. Кесини джюзюуюню юсюнден Кабрильо, лоцманы келтириб бусагъатда Севильяда (Испания) сакъланыб тургъан журналда джазгъанды^[3].

Къуру 227 джыл озгъандан сора алайгъа Гаспар Портоланы башчылыгъында эндиги экспедиция тюшгенди. 1771 джыл миссионер Хуниперо Серра биринчи миссияны тамалын салгъанды. Ол заманнга бусагъатдагъы Лос-Анджелесни территориясында тонгва индейлилени 3 мингнге джууукъ адам джашагъан 30-гъа джууукъ джерлешими болгъанды. 1781 джыл 4 сентябрда эки Калифорнияны да губернатору Фелипе де Невени буйругъу бла миссияны къатында 46 адамдан испан колонист къауум, Порсьюнкула сууда мёлеклени патчахы Къыз Мариямны эли (исп. El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles sobre El Río Porciúncula)^[4] атлы джерлешимни къурагъандыла. 1820 джылгъа бу, Калифорнияда эм уллу джерлешим болгъанды: алайда 650 адам джашагъанды.

Мексиканы бойсунмаулугъу баймланнгандан сора Лос-Анджелес, къысха заманны ичинде Мексиканы къурамына кирегнди. Мексиканы американ-мексикан къазауатда хорланнганындан сора шахар, 1848 джылдан мамырлыкъ кесаматха кёре АБШ-гъа берилгенди (бютеу Огъары Калифорния бла бирге). 1850 джылда Лос-Анджелес официал халда шахар статусха ие болгъанды^[4].

Халкъы

Шахарда джашагъанланы раса къурамы былайды: 49,0 % акъла, 10,0 % негрле, 0,4 % индейлиле, 11,1 % азиатла, 0,3 % — Шош океанны айрымканларыны тамырлы халкъыны келечилери, 26,9 % — башха расалыны келечилери. Халкъны 48,9 % кесин латиноамериканлы деб белгилейди.

Тергеулеге кёре шахарда эм джайылгъан ингилиз бла испан тилди: 42,2 % бла 41,7 %. Къалгъанланы туугъан тиллери: корей (2,4 %), тагал (2,3 %), эрмен (1,7 %), къытай (1,5 %), къаджар (1,3 %) эм башха тилледи.

Галерея

Шахар аралыкъны кёрюнюмю
Шахар аралыкъ кечегиде
Голливуд бульвар

Панорама сурат

Джибериуле

Шахарны официал сайты(ингил.)
Лос-Анджелесни альманахы(ингил.)
Лос-Анджелес в кинохронике 1898 года(орус.)
Орус Лос-Анджелес. Шахарда джашагъан орус тиллилени сайтлары(орус.)
Лос-Анджелесни архитектурасыны фотогалереясы(ингил.)
Лос-Анджелесде улоу(орус.)

Къайнакъла:

↑ U.S Census Bureau Estimates for Incorporated Places over 100,000
↑ THE FIRST VOFAGE to the COASTS OF CALIFORNIA. — San Francisco, 1853, стр. 9
↑ IN MEMORY OF JUAN RODRIGUEZ CABRILLO WHO GAVE THE WORLD CALIFORNIA. — CHULA VISTA, CALIFORNIA, 1913.
↑ ^4,0 ^4,1 The History of Los Angeles County California // laavenue.com (Тинтилгенди: 23 ноябрь 2010)

Викигёзенде (Wikimedia Commons'да) бу категориягъа келишген медиа-файлла табарыкъсыз: Лос-Анджелес.

Бу, АБШ-ны юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.

[1] U.S Census Bureau Estimates for Incorporated Places over 100,000

[2] THE FIRST VOFAGE to the COASTS OF CALIFORNIA. — San Francisco, 1853, стр. 9

[3] IN MEMORY OF JUAN RODRIGUEZ CABRILLO WHO GAVE THE WORLD CALIFORNIA. — CHULA VISTA, CALIFORNIA, 1913.

[laavenue-4] 4,0 ^4,1 The History of Los Angeles County California // laavenue.com (Тинтилгенди: 23 ноябрь 2010)

[1]

[2]

[3]

[4]

к • с • т Калифорния
Ара шахары	Сакраменто
Эм уллу шахарлары	Лос-Анджелес • Сан-Диего • Сан-Хосе • Сан-Франциско • Лонг-Бич • Фресно • Сакраменто • Окленд • Санта-Ана • Анахайм
Округлары	Аламида • Алпайн • Амадор • Бьютт • Вентура • Гленн • Гумбольдт • Дель-Норте • Империал • Иньо • Йоло • Калаверас • Керн • Кингс • Колуза • Контра-Коста • Лассен • Лейк • Лос-Анджелес • Мадера • Мэрин • Марипоса • Мендосино • Мерсед • Модок • Моно • Монтерей • Напа • Невада • Ориндж • Плумас • Плэйсер • Риверсайд • Сакраменто • Сан-Бенито • Сан-Бернардино • Сан-Диего • Сан-Луис-Обиспо • Сан-Матео • Сан-Франциско • Сан-Хоакин • Санта-Барбара • Санта-Клара • Санта-Крус • Саттер • Сискию • Солано • Сонома • Станислаус • Сьерра • Тихама • Тринити • Туалэми • Туларе • Фресно • Шаста • Эль-Дорадо • Юба
Темалы статьяла	География (Аэропортла • Автомагистралла • Миллет паркла) • Тарих (Калифорния территория) • Культура (Музыка) • Айтылгъан джерле • Правительство • Губернатор (Тизме) • Символла (Байракъ • Мухур • Гимн)