Черногория Республика (1992-2006)
| Черногория республика/Къаратау республика серб. Република Црна Гора черног. Република Црна Гора/Republika Crna Gora СРЮ-ну эмда Сербия эм Къаратау Кърал Бирлигини къурамында республика | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Гимни «Ој свијетла мајска зоро» О, светлая майская заря | |||||||||
 Сербия —сары боялгъан Черногория — кёксюлдюм боялгъан | |||||||||
| Ара шахары | Подгорица | ||||||||
| Уллу шахарлары | Подгорица, Плевля, Котор, Никшич | ||||||||
| Тил(лер)и | серб тил | ||||||||
| Валютасы | югослав динар, 2000 джылдан немец марка, 2002 джылдан евро | ||||||||
| Кърал оноууну формасы | республика | ||||||||
| Президент | |||||||||
| - 1991—1998 | Момир Булатович | ||||||||
| - 1998-2002 | Мило Джуканович | ||||||||
| - 2003-2006 | Филип Вуянович | ||||||||
| Тарихи | |||||||||
| - Союз Республика Югославияны къурамына кириу | 28 апрель 1992 | ||||||||
| - Сербия эм Къаратау Кърал Бирлигини къуралыуу | 4 февраль 2003 | ||||||||
| - Бойсунмаулукъну юсюнден референдум | 21 май 2006 | ||||||||
| - Бойсунаулукъну баямлау | 3 июнь 2006 | ||||||||
,_Flag_of_Serbia_(1947%E2%80%931992).svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
Черногория Республика неда Къаратау Республика (серб. Република Црна Гора, черног. Република Црна Гора/Republika Crna Gora) — Союз Республика Югославия эмда Сербия эм Къаратауну Кърал Бирлигини къурамына кирген, 1992-2006 джыллада бар болгъан къралды. 2006-чы джылны 3-чю июнунда Черногория алгъаракъ баргъан референдумну эсеблерине таяныб бойсунмаулугъун баямлагъанды.
Югославияны чачылыуу башланнгандан сора эки республика — Социалист Республика Сербия эмда Социалист Республика Черногория джангы федерация Союз Республика Югославияны къуралыуунда келишедиле. 2003-чю джылда СРЮ конфедерация халгъа келеди эмда атын Сербия эм Къаратауну Кърал Бирлиги неда Сербия эм Къаратау ат алады. 2006-чы джылны майында референдумдан сора Къаратау бойсунмагъан кърал болады.
Союз Республика Югославия
[тюзет | къайнакъны тюзет]
СРЮ къуралгъандан сора Сербияда власть Слободан Милошевични къолунда болады. Къаратауда президент аны джолдашы Момир Булатович болады. Алай болса да кёб турмай Булатович Къаратауну айрылыуун излеб башлайды. Италия, Черногория джангыртылгъан Югославияны къурамындан чыкъса Европа Бирликге къызыуда кирирге болушургъа сёз береди. Алай болса да ахырында Булатович Джангы Югославияны къурамында къалыргъа таукел болады.
Аны бла бирге Къаратау коммунист идеологияны къоратыб, демократ тюрлениулени джолуна чыгъады. 1992-чи джылда республиканы ара шахары Титоградха тарих Подгорица аты къайтарылады.
Комунист байракъ да, герб да эскиден келген байракъ бла гербге алмашдырыладыла. Бютеу югослав республилкаладан къуру Къаратау бла Сербия Югославияны къурамында къаладыла, Къаратауну къалыуу, Югославиягъа Адриатика тенгизге чыгъышны сакълайды, эмда аскер-тенгиз флотну бар болуууну чуруму болады. Алай болса да къаратау джамагъатда бойсунмаугъа имтиниу дайым кючленеди.
1998 джылда Булатович орнундан кетеди, аны орнуна бойсунмаулукъну излеген Мило Джуканович сайланады. Аллында Джуканович Милошевичден Къаратауну айры тыш политика бардырыу эркинлигини болуун даулагъанды, артда а уа республиканы толу бойсунмагъан кърал этерге нюзюр салады. Ол заманда Къаратауну айрылыууна Европа Бирлик тыйыгъыч болады. 2000-чи джылда Къаратау немец маркагъа кёчеди, 2002-чи джылны январындан къралда официал ачха бирим евро болады.
Сербия эм Къаратауну Кърал Бирлиги
[тюзет | къайнакъны тюзет]Сербияда Бульдозер революцияда Сербияны президенти Милошевич тайдырылады, Джуканович эмда Черногорияны башха башчылары СРЮ къоратылыб конфедерация къурулурун даулайдыла.
2003-чю джылда Сербия эм Къаратауну Кърал Бирлиги къуралады. Европа Бирлик Балканлада джангы къаугъаладан къоркъуб, Югославияны тамамы бла чачылыб къалмаз ючюн къолундан келгенни этеди. Конституция хартиясына кёре Сербия эм Къаратауда сайлаула 2005-чи джылны февралында барыб, федерацияны парламенти джыйылыргъа керек болгъанды, 2006-чы джылдан а уа Бирликге кирген эки республика да бойсунаумлукъ ючюн референдум этерге амал табадыла.
2006-чы джыда Къаратауну правительствосу реферндум этерге оноу алады, эмда аны эсебинде Къаратау бойсунмагъан кърал болуб баямланады[1].
Дагъыда къара
[тюзет | къайнакъны тюзет]
Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ Montenegro declares independence (en-GB) (2006-06-04). Тинтилгенди 13 октябрь 2023.
Литература
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Евгений Федуненко. Краткий курс политической истории Черногории // kommersant.ru
- Андрияшевич, Живко[en]; Растодер, Шербо[sr]. Istorija Crne Gore: od najstarijih vremena do 2003(чрн.). — Подгорица: Centar za iseljenike, 2006. — 528 б.
- Кретинин, Сергей Владимирович. Черногория в конце ХХ ― начале XXI века: учебно-методическое пособие для вузов / Кретинин, Сергей Владимирович. — Воронеж: Истоки, 2014. — 56 б.
- Млечко, Максим Политические процессы в Сербии и Черногории (1992―2006 гг.) (орус.) // Министерство образования Республики Беларусь [и др.]; редколлегия: Шебеко, Константин Константинович [и др.] Государства Центральной и Восточной Европы в исторической перспективе : сборник. — Пинск: Издательство Полесского государственного университета, 2019. — В. 4. — С. 141―146. — ISSN 2310-7413.
- Черногория : [арх. 14 октябрь 2022] / Хлебникова, Варвара Борисовна и др. // Большая российская энциклопедия [Электронный ресурс]. — 2018.
- Morrison K., Montenegro: A Modern History, 2009, ISBN 1-84511-710-7.
- Bujwid-Kurek E., Państwa pojugosłowiańskie. Szkice politologiczne, 2008, ISBN 978-83-223-2495-9.