Доминика
Доминиканы Биригиуню
ингил. Commonwealth of Dominica
 Домниканы байрагъы |
 Доминиканы герби |
.svg)
Доминика эки Американы картасында
Доминиканы картасы
| Девиз | Apres Bondie, C'est La Ter |
|---|---|
| Гимн | Isle of Beauty, Isle of Splendour («Ариулукъну айрымкан, аламатлыкъны айрымкан.») |
| Оноу формасы | Парламент республика |
|---|---|
| Президент | Сильвани Бёртон |
| Биринчи-министр | Рузвельт Скеррит |
| Тил(лер)и | ингилиз тил |
| Ара шахары | Розо |
| Уллу шахар(лар)ы | Розо, Портсмут, Кейнфилд |
|---|---|
| Бютеу территориясы | 751 км2 (дунияда 170) |
| Сууну юсю | 1,6 % |
| Эркинлиги | Уллу Британиядан |
|---|---|
| 1978 джылда 3 ноябрда |
| Бютеу халкъы (2021) | 72 412 адам (дунияда 186) |
|---|---|
| Къалынлыгъы | 105 адам/км2 |
| БИП (номинал) (2018) | $ 533 млн доллар (178) |
|---|---|
| БИП (ном.) адам башына (2018) | $ 7 542 (87) |
| ААИ (2022) | 0,740 (бек мийик) (97) |
| Валютасы | кюнчыгъыш-кариб доллары (XCD) |
| ISO 3166-1 коду | DM |
|---|---|
| Домен(лер)и | .dm |
| Телефон коду | +1-767 |
| Халкъла арасы организациялары | БМО, МБ, ККъА, КБ, ЛАККъБ |
Домини́ка (ингил. Dominica, МФА: [dəˈmɪnɨkə], официал аты — Домини́каны Биригиуню (ингил. Commonwealth of Dominica) — Карби тенгизде, Гитче Антил айрымканлагъа кирген Доминика айрымканда орналгъан кърал. Шималда Гваделупа бла къыбылада Мартиника бла кюнчыгъышда Венесуэла бла (Авес айрымкан) чекленеди.
Бютеулей Доминиканы территориясы - 751 км², суу джагъасы - 148 км. Доминиканы 2023 джылда халкъны саны — 72 412 адам.
Ара шахары - Розо. Официал тили - ингилиз тил.[1]
Географиясы
[тюзет | къайнакъны тюзет]Кюнчыгъышда Доминика Атлантика океан бла кюнбатышда Кариб тенгиз бла джуулады. Айрымканны эм кысха хоншула - Гваделупа (48 км шималгъа орналады) эмда Мартиника (40 км къыбылагъа орналады) Доминиканы узунлугъу 47 км, кенглиги 29 км.
Климаты
[тюзет | къайнакъны тюзет]Доминика мыллы тропик климатда турады. Шимал-кюнчыгыш пассат джелле иссиликни джумушакъ этелле. Джылда кюн орта температурасы 26 °C (январда) - 32 °C (июнда) ортасында тюрленеди. Кюнню ичинде 3 °C кёб юсю айрымканда тюрленмейди, къуру тауланы башинда болмаса. Алайда температурасы 13 °C тюшергеда боллукъту.
Джылгъа джауум айрымканны кюнчыгъыш суу джагъасында - 5000 мм, кюнбатыш суу джагъасында - 1800 мм эмда ачыкъ тауланы къабыргъалада - 9000 мм джетеди.
Доминикагъа уллу джелле ургъан этелле. Ахыр айрымканнга ургъан уллу джел 5 категориясындан - Мария (2017 джылда) 65 адамны ёлтюрдю.
Рельефы
[тюзет | къайнакъны тюзет]Доминика вулканлы таулу айрымканды. Эм уллу вулкан эмда тау Дьяблотен (1447 м). Бу сагъатта Доминикада ишлеген вулкан джокъту, аланы ишлегенден къуру гейзерле, джерден чыкъгъан исси суу бла кёлле эмда тенгизни джагъасында къара кумла къалдыла.
Суулары
[тюзет | къайнакъны тюзет]Доминика гитче суула бла къара суучукъла блай байды. Кеме баргъан суулары джокъту алая кёблерин сууэнергетикада хайырландырыргъа боллукъту. Бютеулей Доминикада 365 суу барды. Кюнбатышха чабхан баш суула — Лайу эм Розо, кюнчыгъышха чабхан эм уллу суу — Туламан.