Доминика
Доминиканы Биригиую
ингил. Commonwealth of Dominica
 Домниканы байрагъы |
 Доминиканы герби |
.svg)
Доминика эки Американы картасында
Доминиканы картасы
| Девиз | Apres Bondie, C'est La Ter |
|---|---|
| Гимн | Isle of Beauty, Isle of Splendour («Ариулукъну айрымкан, аламатлыкъны айрымкан.») |
| Оноу формасы | Парламент республика |
|---|---|
| Президент | Сильвани Бёртон |
| Биринчи-министр | Рузвельт Скеррит |
| Тил(лер)и | ингилиз тил |
| Ара шахары | Розо |
| Уллу шахар(лар)ы | Розо, Портсмут, Кейнфилд |
|---|---|
| Бютеу территориясы | 751 км2 (дунияда 170) |
| Сууну юсю | 1,6 % |
| Эркинлиги | Уллу Британиядан |
|---|---|
| 1978 джылда 3 ноябрда |
| Бютеу халкъы (2021) | 72 412 адам (дунияда 186) |
|---|---|
| Къалынлыгъы | 105 адам/км2 |
| БИП (номинал) (2018) | $ 533 млн доллар (178) |
|---|---|
| БИП (ном.) адам башына (2018) | $ 7 542 (87) |
| ААИ (2022) | 0,740 (бек мийик) (97) |
| Валютасы | кюнчыгъыш-кариб доллары (XCD) |
| ISO 3166-1 коду | DM |
|---|---|
| Домен(лер)и | .dm |
| Телефон коду | +1-767 |
| Халкъла арасы организациялары | БМО, МБ, ККъА, КБ, ЛАККъБ |
Домини́ка (ингил. Dominica, МФА: [dəˈmɪnɨkə], официал аты — Домини́каны Биригиую (ингил. Commonwealth of Dominica) — Кариб тенгизде, Гитче Антиль айрымканлагъа кирген Доминика айрымканда орналгъан кърал. Шималда Гваделупа, къыбылада Мартиника, кюнчыгъышда Венесуэла бла (Авес айрымкан) чеклешеди.
Бютеулей Доминиканы территориясы - 751 км², суу джагъасы - 148 км. Доминиканы 2023 джылда халкъыны саны — 72 412 адам.
Ара шахары - Розо. Официал тили - ингилиз тил.[1]
Географиясы
[тюзет | къайнакъны тюзет]Кюнчыгъышда Доминика Атлантика океан бла кюнбатышда Кариб тенгиз бла джууулады. Айрымканны эм кысха хоншулары - Гваделупа (48 км шималгъа орналыбды) эмда Мартиникады (40 км къыбылагъа орналыбды) Доминиканы узунлугъу 47 км, кенглиги 29 км.
Климаты
[тюзет | къайнакъны тюзет]Доминика мылы тропик климатда турады. Шимал-кюнчыгыш пассат джелле иссиликни джумушакъ этедиле. Джылда кюнню орта температурасы 26 °C (январда) - 32 °C (июнда) арасында тюрленеди. Кюнню ичинде температура кёбюсюне 3 °C кёбге тюрленмейди, къуру тауланы башинда болмаса. Алайда температура 13 °C тюшерге да боллукъду.
Джылгъа джауум айрымканны кюнчыгъыш суу джагъасында - 5000 мм, кюнбатыш суу джагъасында - 1800 мм эмда ачыкъ тауланы къабыргъаларында - 9000 мм джетеди.
Доминикагъа уллу джелле урургъа ёчдюле. Айрымканнга ахыр ургъан уллу джел 5 категориялы - Мария (2017 джылда) 65 адамны ёлюмюне чурум болгъанды.
Рельефи
[тюзет | къайнакъны тюзет]Доминика вулканлы таулу айрымканды. Эм уллу вулкан эмда тау Дьяблотен (1447 м). Бусагъатта Доминикада тири вулкан джокъду, джер тюбюнде сейсмик тириликден къуру гейзерле, джерден чыкъгъан исси суу бла кёлле эмда тенгизни джагъасында къара кумла къалгъандыла.
Суулары
[тюзет | къайнакъны тюзет]Доминика гитче суула эмда къара суучукъла бла байды. Кемеле джюзалгъан суулары джокъду, алай а кёблерин суу энергетикада хайырландырыргъа боллукъду. Бютеулей Доминикада 365 суу барды. Кюнбатышха саркъгъан баш суула — Лайу эм Розо, кюнчыгъышха саркъгъан эм уллу суу — Туламан.