Къарачай район

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
Къарачай-Черкесияны Къарачай району» бетден джиберилгенди)
    Бу атны (неда терминни) башха магъаналары да барды, къарагъыз: Къарачай (магъаналары).
Къарачай район
орус. Карачаевский район
Орналгъаны
Сагъат бёлгеси: UTC+3, UTC+4 джай
Къралы: Россия Россия
Федерацияны субъекти: Къарачай-Черкесия Къарачай-Черкесия
Къурамы: 15 муниципал къуралыш
Къуралгъанды: 1957 джыл
Административ аралыгъы: Къарачай шахар
Къарачай район картада
Статистика билгиле
Майданы: 3916 км²
Халкъыны саны: 30 376 (2010)
Басыннганы: 6,2 адам/км²
Миллет къурамы: къарачайлыла, оруслула, тегейлиле, черкеслиле
Дин къурамы: муслиманла, христианла
Административ билгиле
Статусу: Муниципал район
Башчысы: Къайытланы Ахмат[1]
Телефон коду: 87879
Автомобиль коду: 09

Къарачай муниципал район (къаб.-черк. Къэрэшей район, орус. Карача́евский муниципа́льный райо́н, абаз. Къарча район) — Къарачай-Черкес Республиканы къурамына кирген административ районду.

Административ аралыгъы — районну къурамына кирмеген Къарачай шахарды.

Географиясы[тюзет | кодну тюрлендир]

Районну майданы — 3916 км². Район, республиканы тау бёлгесинде, Баш Кавказ бла Къаялы аркъаланы ортасында орналыбды. Эм мийик джери — Минги тауну кюнчыгъыш тёппесиди (5642 м), районну территориясында Кюнбатыш Кавказны эм мийик джери — Доммай-Ёлген къая орналады.

Тарихи[тюзет | кодну тюрлендир]

1943 джыл Къарачай автоном областны кетерилиниуюню эсеби бла, алгъыннгы областны бусагъатдагъы Къарачай районнга джууукъ келишген эки району (Микоян бла Учкулан районла), Гюрджю ССР-ге берилгендиле, анда ала Клухор районну къурагъандыла.

СССР-ни Огъары Кенгешини Президиумуну 1955 джылны 14 мартындан Указы бла район, РСФСР-ге къайтарылгъанды эмда Ставрополь крайны къурамына киргенди. 1957 джыл Къарачай-Черкес автоном областны къуралгъанындан сора, Къарачай ат бла, район бу автоном областны къурамына киргенди.

Административ бёлюнюую[тюзет | кодну тюрлендир]

Къарачай районну къурамына киредиле:

  • шахар джерлешимле
  1. Джангы Къарачай шахар джерлешим
  2. Правокубанск шахар джерлешим
  • эл джерлешимле
  1. Огъары Мара эл джерлешим — Огъары Мара эл
  2. Огъары Теберди эл джерлешим — Огъары Теберди эл
  3. Джингирик эл джерлешим — Джингирик эл
  4. Ташкёпюр эл джерлешим — Ташкёпюр эл
  5. Къарт-Джурт эл джерлешим — Къарт-Джурт эл
  6. Коста Хетагурова эл джерлешим — Коста Хетагурова эл, Восток хутор
  7. Къумуш эл джерлешим — Къумуш эл
  8. Тёбен Мара эл джерлешим — Тёбен Мара эл
  9. Тёбен Теберди эл джерлешим — Тёбен Теберди эл
  10. Джангы Теберди эл джерлешим — Джангы Теберди (Сынты) эл
  11. Учкулан эл джерлешим — Учкулан эл, Огъары Учкулан эл
  12. Хумара эл джерлешим — Хумара эл, Белая Гора посёлок, Къубран посёлок
  13. Хурзук эл джерлешим — Хурзук эл

Халкъы[тюзет | кодну тюрлендир]

Районда джашагъанланы саны — 30,4 минг адамды (2010).

Миллет къурамы:

Миллет 2002 джыл, адам[2] 2010 джыл, адам[3]
къарачайлыла 22 127 (84,3 %) 25 882 (85,7 %)
тегейлиле 1 388 (5,3 %) билги джокъ
черкеслиле 1 121 (4,3 %) 1 526 (5,0 %)
оруслула 1 135 (4,3 %) 1 015 (3,4 %)
абазалыла 109 (0,4 %) 46 (0,2 %)
украинлиле 41 (0,2%) билги джокъ
ногъайлыла 12 (0,1 %) 15 (0,0 %)
башха миллетле 322 (1,2 %) 1 715 (5,7 %)

Экономикасы[тюзет | кодну тюрлендир]

Дагъыда къарагъыз[тюзет | кодну тюрлендир]

Джибериуле[тюзет | кодну тюрлендир]

Къайнакъла:
  Бу, Къарачай-Черкесияны юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.