Шимал Кавказ
Шимал Кавказ (къаб.-черк. Ишхъэрэ Къаукъаз, лезг. Кефер Къвкъаз, орус. Се́верный Кавка́з, тау къум. Шималияб Кавказ, тег. Цæгат Кавказ, хач. Нхыҵ[1], чеч. Къилбаседан Кавказ, юнгюш. Даькъасте[2]) — Кюнчыгъыш Европада тарих-география регионду[3], Россия Федерацияны Европалы кесегинде орналады; къурамына Кавказ аллы[4], Уллу Кавказ аркъаны (Азербайджаннга кирген кюнчыгъыш кесегинден къалгъан) шимал этеклери бла къыбыла этеклерини кюнбатыш кесеги (Россия бла Хачыпсыны чеги ётген Псоу суугъа дери) киредиле. Россияны эм кёбмиллетли регионуду.
Къурамы
[тюзет | къайнакъны тюзет]Шимал Кавказда Россияны субъектлери орналадыла:
- Краснодар край
- Ставрополь край
- Ростов область (къыбыла районлары)
- Адыгея
- Дагъыстан
- Юнгюш
- Къабарты-Малкъар
- Къарачай-Черкес
- Шимал Тегей
- Чечен
2010 джылда Пятигорск шахарда аралыгъы бла Шимал-Кавказ федерал бёлге (округ) къуралгъанды. Бёлгеге джети регион киргендиле: Дагъыстан, Юнгюш, Къабарты-Малкъар, Къарачай-Черкес, Шимал Тегей, Чечен эм Ставрополь край.
Миллетлери
[тюзет | къайнакъны тюзет]Шимал Кавказны тамырлы миллетлери антропология джанындан уллу кавказ (башха аты — европеоид) расаны юзюгюдюле. Кюбюсюне кавкасион, каспий, понтий деген раса типле джайылыбдыла.
Шимал Кавказны тамырлы миллетлери тюрлю-тюрлю тил юйюрлеге кирген тилледе сёлешедиле:
- Шималкавказ тилледе сёлешгенле:
- Хачыпсы-черкес миллетле:
- Нах-дагъыстан миллетле:
- Тюрк тилледе сёлешгенле:
- Монгол тилледе сёлешгенле:
- Индоевропей тилледе сёлешгенле:
Дагъыда къарагъыз
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Шимал-Кавказ федерал бёлге
- Шимал-Кавказ Совет Республика
- Кавказ таула, Кавказ аллы, Кавказ, Тау Арты
Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ Туура кёчюрмеси — «(тауланы) ол бир джаны». Къарагъыз: сёзлюкде ачыкълау
- ↑ Туура кёчюрмеси — «Ата Джурт»
- ↑ A small schematic map of the regions can be seen at
- ↑ Северный Кавказ // Большая Советская Энциклопедия
Джибериуле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Сайт о Кавказе, его истории и современности(орус.)
- Одежда народов Северного Кавказа XVIII—XX вв. Е. Н. Студенецкая(орус.)
- Елена Жупикова Повстанческое движение на Северном Кавказе в 1920—1925 годах(орус.)
Литература
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Шапи Казиев, Карпеев Игорь. Повседневная жизнь горцев Северного Кавказа в XIX в.
- Ефремов Ю. В. Голубое ожерелье Кавказа. — Л., Гидрометеоиздат, 1988. — 160 с.
- Новицкий И. Я. Управление этнополитикой Северного Кавказа. — Краснодар, 2011. — 270 с.
Бу, географияны юсюнден тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа. |