Хачыпсы

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.
Абхазия» бетден джиберилгенди)
    «Абхазия» соруу да бу бетге келтиреди; башха магъаналарына да къарагъыз: Абхазия (магъаналары).

Координатла: 43°01′ N 41°03′ E / 43.016667° N 41.05° E (G) (O)

Хачыпсы[8] (хач. Аҧсны [Апсны́], гюрдж. აფხაზეთი [Апхазе́ти]) — Тау Артыны кюнбатыш кесегинде, Къара тенгизни къыбыла-кюнчыгъыш джагъасында орналгъан регионду. Хачыпсы властланы юрисдикциясына кёре — Хачыпсы Республика (хач. Аҧсны Аҳәынҭқарра), Гюрджюню юрисдикциясына кёре — Хачыпсы Автоном Республика (гюрдж. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა). Алгъада — Хачыпсы Социалист Совет Республика эм Хачыпсы Автоном Совет Социалист Республика (Гюрджю ССР-ге кирген) болгъанды.

Гюрджюню Конституциясына кёре Гюрджюню бир бёлюмюдю. Алай а 1992—1993 джыллада баргъан къазауатдан сора Хачыпсыны Гюрджю властла контролда тутмайдыла.

Хачыпсыны бойсунмаулугъун Россия Федерация (26 август 2008), Никарагуа (5 сентябрь 2008), Венесуэла (10 сентябрь 2009), Науру, Къыбыла Тегей эмда Преднестровье таныгъанды.

Географиясы[тюзет | кодну тюрлендир]

Хачыпсыны физика картасы

Хачыпсы, Тау Артыны шимал-кюнбатыш кесегинде, Псоу бла Ингури сууланы орталарында орналыбды. Шималда Россия бла, кюнчыгъышда уа Гюрджю бла чеклери барды, къыбыла-кюнбатышда Къара тенгизде джагъасы барды (узунлугъу — 210 км-ден кёб).

Халкъы[тюзет | кодну тюрлендир]

Хачыпсыда 240,7 минг чакълы бир адам джашайды. Аладан кёбюсю (51,5 %) шахарлада. Ара шахары эмда эм уллу шахары — Согъумду (43,7 минг адам).

Уллу шахарлары[тюзет | кодну тюрлендир]

Миллетлери[тюзет | кодну тюрлендир]

Джыл Гюрджюлюле Хачыпсылыла Оруслула Эрменлиле Греклиле Бютеу
1926 36.3%
(67,494)
30.1%
(55,918)
6.7%
(12,553)
13.8%
(25,677)
7.6%
(14,045)
201,000
1939 29.5%
(91,967)
18.0%
(56,197)
19.3%
(60,201)
15.9%
(49,705)
11.1%
(34,621)
311,885
1959 39.1%
(158,221)
15.1%
(61,193)
21.4%
(86,715)
15.9%
(64,425)
2.2%
(9,101)
404,738
1970 41.0%
(199,596)
15.9%
(77,276)
19.1%
(92,889)
15.4%
(74,850)
2.7%
(13,114)
486,959
1979 43.9%
(213,322)
17.1%
(83,087)
16.4%
(79,730)
15.1%
(73,350)
2.8%
(13,642)
486,082
1989 45.7%
(239,872)
17.8%
(93,267)
14.3%
(74,913)
14.6%
(76,541)
2.8%
(14,664)
525,061
2003 21.3%
(45,953)
43.8%
(94,606)
10.8%
(23,420)
20.8%
(44,870)
0.7%
(1,486)
215,972

Галерея[тюзет | кодну тюрлендир]

Белгиле[тюзет | кодну тюрлендир]

  Бу, тамамланмагъан статьяды. Сиз болушургъа боллукъсуз проектге, тюзетиб эм информация къошуб бу статьягъа.