Контентге кёч
Баш меню
Баш меню
къабыргъа панелге ташы
джашыр
Навигация
Баш бет
Джамагъат портал
Ахыр тюрлениуле
А—Я индекс
Эсде болмагъан бет
Болушлукъ
Изле
Изле
Багъышла
Кёрюнюую
Хыйсаб къура
Кир
Энчи адырла
Хыйсаб къура
Кир
Чыгъыу этген редакторла ючюн бетле
аслам бил
Къошумла
Сюзюу
Википедия
:
Проект:Кюнде болуула/Октябрь
78 тил
Afrikaans
Ænglisc
العربية
Авар
Azərbaycanca
تۆرکجه
Беларуская (тарашкевіца)
Български
भोजपुरी
বাংলা
Bosanski
Буряад
Català
閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
Qırımtatarca
Čeština
Cymraeg
Dansk
Deutsch
Ελληνικά
English
Español
Euskara
فارسی
Føroyskt
Français
Gaeilge
贛語
Galego
Gaelg
עברית
Hrvatski
Magyar
Bahasa Indonesia
日本語
Адыгэбзэ
Қазақша
한국어
Перем коми
Коми
Lëtzebuergesch
Лезги
Lietuvių
Latviešu
Мокшень
Олык марий
Македонски
मराठी
Кырык мары
Bahasa Melayu
Эрзянь
مازِرونی
Nederlands
Norsk bokmål
Livvinkarjala
ਪੰਜਾਬੀ
Papiamentu
Polski
Русский
سنڌي
Davvisámegiella
Slovenščina
Anarâškielâ
Српски / srpski
Svenska
தமிழ்
ไทย
Türkçe
Тыва дыл
Удмурт
Українська
Oʻzbekcha / ўзбекча
Vepsän kel’
Tiếng Việt
Walon
中文
閩南語 / Bân-lâm-gú
粵語
Интервикилени тюрлендир
Проектни бети
Сюзюу
къарачай-малкъар
Окъу
Къайнакъны тюзет
Тарихи
Адырла
Адырла
къабыргъа панелге ташы
джашыр
Этиуле
Окъу
Къайнакъны тюзет
Тарихи
Баш
Бетге джибериуле
Байламлы тюрлениуле
Файл джюкле
Къуллукъ бетле
Дайым джибериу
Бетни информациясы
Къысхартылгъан URL-адрес ал
QR-кодну эндир
Викибилгиле элементи
Басма/экспорт
Китаб къура
PDF кибик эндир
Басмагъа версия
Башха проектледе
Кёрюнюую
къабыргъа панелге ташы
джашыр
Википедия — эркин энциклопедияны бети.
Хар кюнде тарихде болуула
Январь
•
Февраль
•
Март
•
Апрель
•
Май
•
Июнь
•
Июль
•
Август
•
Сентябрь
•
Октябрь
•
Ноябрь
•
Декабрь
1 октябрь
Пеле
1795
—
Бельгия
Франциягъа
къошулуннганды.
1929
—
СССР
революцион орузламагъа
кёчгенди.
1930
—
Москваны Кремлинде
Чудов монастырь
атылтылгъанды.
1946
—
Нюрнберг процесс
тамамланнганды.
1949
—
Къытай Халкъ Республиканы
къуралгъаны баямланнганды.
1964
—
Дунияда биринчи
мийик теркликли магистраль
эксплуатациягъа берилгенди.
1977
—
Пелени
(
суратда
) ахыр матчы.
1992
—
Россияда
приватизациялыкъ сертификатла —
ваучерле
берилиб башланнганды.
Тюрлендириу...
2 октябрь
Марбург диспут
1187 —
Балиан Ибелин
,
Саладиннге
Иерусалимни
ачхычларын бергенди.
1527
—
Лютер
бла
Цвинглини
арасында
Марбург диспут
(
суратда
).
1921
—
Американы
президенти
Вудро Вильсоннга
паралич
тийгенди.
1928
—
Эскрива де Балагер
,
Опус Деи
орденни къурагъанды.
1941
—
Экинчи дуния къазауат
:
Вермахт
,
Москвагъа
кенг масштаблы алгъа джюрюшюн башлагъанды
.
1944
—
Варшавада къозгъалыу
малтаннганды.
1968
—
Мехикода
Юч культураны майданында
полиция
,
студент демонстрациягъа
атханды.
1980
—
Сизарс-Паласда
Ларри Холмс
бла
Мохаммед Алини
сермешиулери экинчини техникалы
нокауту
бла бошалгъанды.
Тюрлендириу...
3 октябрь
Сыйлы Владимирни ордени
1782
—
II Екатерина
Сыйлы Владимирни орденин
(
суратда
) буюргъанды.
1878
—
Петербургда
тиширыулагъа
Бестужев курсла
ачылгъандыла.
1932
—
New York Times
газетни
«
Таймс Нью Роман
»
шрифт
бла басмаланнган биринчи номери чыкъгъанды.
1935
—
Муссолини
Эфиопиягъа
уруб кириуню юсюнден
буйрукъ бергенди.
1942
— «
Фау-2
» ракетаны биринчи джетишимли ийилиую.
1952
—
Уллу Британия
ядролу сауутуну
биринчи сынауларын ётдюргендию.
1986
— «
К-219
» суу тюбю крейсерде авария.
1990
—
Германияны биригиую
тыйыншлы ётгенди.
Тюрлендириу...
4 октябрь
Первый искусственный спутник Земли
1535
—
Ингилиз тилде
биринчи
Библия
басмаланнганды.
1582
—
Римли папа
XIII Григорий
григориан орузламаны
киргизтгенди (эндиги кюн 15-чи октябрь болгъанды).
1883
—
Кюнчыгъыш экспрессни
биринчи чыгъыуу.
1910
—
Португал революция
:
ахыр португал король
Лиссабондан
Гибралтаргъа
къачханды.
1916
—
Россия империяда
ахыр
шахар
—
Романов-на-Мурманени
тамалы салыннганды.
1957
—
СССР
-де
Джерни
биринчи джасалгъан спутниги
(
суратда
) ийилгенди.
1959
— Айны арт джанын биринчи кере суратха алгъан, «
Луна-3
» космос аппарат ийилгенди.
1993
—
Москвада
Акъ юйню
штурму
.
Тюрлендириу...
5 октябрь
Хасекура
1614
—
Европагъа
«
дон Фелипени
» (
суратда
) башчылыгъы бла
Япониядан
келечилик келгенди.
1793
—
Миллет конвентни
декрети бла
француз республикан орузлама
киргизилгенди.
1910
—
Португалия
,
республика
баямланнганды.
1938
—
М. Горькийге
от ашатханны юсю бла терслениб,
Плетнёв доктор
тутулгъанды.
1948
—
Тюркмен ССР
-де 110 000 адам
Ашхабад джер тебрениуню
къурманы болгъанды.
1962
— «
Битлз
» къауумну
биринчи синглы
чыкъгъанды.
1988
—
Чилидеги
плебисцит
Пиночетни
тайдырыуну сайлагъанды.
2000
—
Югославияда
Слободан Милошевични
режимини тайдырылыуу
.
Тюрлендириу...
6 октябрь
«Джаз джырлаучугъа» афиша
1600
—
Палаццо Питти
де бусагъатха дери сакъланнганладан эм эски
опера
—
Джакопо Перини
«
Эвридикасыны
» премьерасы ётгенди.
1889
—
Парижде
«
Мулен Руж
» кабаре ачылгъанды.
1908
—
Босний кризис
:
Австрия-Маджар
Босния бла Герцеговинаны
аннексия этгенди.
1920
—
Кремлде
Герберт Уэллс
бла
В. И. Ленин
тюбешгендиле.
1927
— Коммерция джанындан джетишимли болгъан биринчи
тауушлу фильм
— «
Джаз джырлаучу
» (
en
) прокатха чыкъгъанды.
1943
—
Экинчи дуния къазауат
: Къызыл Аскер
Невель
шахарны
азатлагъанды.
1973
—
Тёртюнчю араб-израиль къазауат
:
Мисир
бла
Сирия
Израилге
чабхандыла.
1976
—
Хуа Гофэн
«
тёртеуленден банданы
» арестге алыргъа буйрукъ бергенди.
Тюрлендириу...
7 октябрь
Лепантода сермешиу
1506
— Папа
II Юлий
,
Папа областха
Болонья
шахарны
къошханды.
1571
—
Лепантода сермешиу
(
суратда
) —
тюрклюле
бла
къазауатда
христианланы
биринчи уллу хорламлары.
1600
—
Француз
король
IV Генрих
,
Мария Медичи
бла некях этгенди.
1909
—
Зиминни опера театрында
«
Алтын гугурукчукъ
» операны дуния премьерасы ётгенди.
1977
—
СССР
-ни «
брежнев конституциясы
» алыннганды.
1993
—
1-чи номерли пост
,
Ленинни кешенесинден
Белгисиз Аскерчини Къабыры
на кёчюрюлгенди.
1996
—
Fox News
деген бютеусутка джангылыкъла кёргюзтген телеканал ишлеб башлагъанды.
2001
—
АБШ
, халкъла арасы коалицияны болушлугъу бла,
Афганистанда аскер операцияны
башлагъанды.
Тюрлендириу...
8 октябрь
Че Гевара
451 —
Халкидонда
4-чю Бютеудуния клиса джыйылыу
ачылгъанды.
1871
—
Уллу ёртен
Чикаго
шахарны
ара районун къурутханды.
1895
—
Японлула
Сеулда
Кёнбоккун
тоханагъа уруб кириб, отоуунда
королева Минни
ёлтюргендиле.
1896
—
Доу-Джонсну индекси
биринчи кере чыкъгъанды.
1912
—
Биринчи Балкан къазауат
:
Черногория
,
Тюркге
къазауат
баямлагъанды.
1967
—
Боливияда
Че Гевара
(
суратда
) тутулгъанды.
1980
—
Боб Марлини
ахыр концерти.
2005
— 75 000 чакълы бир адам,
Кашмир джер тебрениуню
къурманы болгъанды.
Тюрлендириу...
9 октябрь
Орус генерал Тотлебен
1708
—
Уллу Шимал къазауат
:
Леснойда сермешиу
.
1760
—
Джетиджыллыкъ къазауат
:
Тотлебенни
(
суратда
) башчылыгъында орус аскер бёлекни
Берлинни
алыуу.
1789
—
Францияда
къыйнаула
джасакъланнгандыла.
1874
—
Бютеудуния почта бирлик
къуралгъанды.
1918
—
Фридрих-Карл Гессенчи
Финляндияны
королю болуб сайланнгады.
1926
— Француз алимле
Фредерика Жолиону
бла
Ирен Кюрини
некяхлары.
1989
—
СССР-ни Ара телевидениесинде
А. Кашпировскийни
биринчи телесеансы ётгенди.
2006
—
Шимал Корея
тарихинде биринчи кере
ядролу сауутну
сынагъанды.
Тюрлендириу...
10 октябрь
Сен-Дениде Карл Мартеллни кешенеси
680 —
Кербела сермешиуде
Мухаммад
файгъамбарны туудугъу
Хусейн ибн Али
ёлтюрюлгенди
.
732 —
Карл Мартелл
(
суратда
)
араблыланы
Европагъа
джюрюшлерин
тыйгъанды
.
1780
—
Сыйлы Каликстни уллу джели
, тарихде эм кёб адам ёлтюрген джел.
1846
—
Ингилизлилени
къаршчыланыуларына къарамай,
Бурбонланы
юйлеринде
экеу некях
ётгенди.
1868
—
Онджыллыкъ къазауат
:
Сеспедес
Кубаны
Испаниядан
бойсунмаулугъун
баямлагъанды.
1920
—
Плебисцитни
юсю бла
Каринтияда
джашагъанла
Австрияны
къурамында къалыргъа оноу этгендиле.
1911
—
Учан къозгъалыу
Къытайда
Синьхай революцияны
тамалын салгъанды.
1967
— «
Космосны юсюнден халкъла арасы кесамат
» кючюн алгъанды.
Тюрлендириу...
11 октябрь
«Мэри Роуз»
1138 —
Алеппода джер тебрениу
, тарихде эм кёб къурманы болгъанладан бири.
1899
—
Ингилиз-бур къазауат
башланнганды.
1919
—
Вильнода
Стефан Баторини университетини
ачылыуу.
1961
—
Семипалатинск полигонда
биринчи джер тюбю
ядролу атылыу
ётгенди.
1962
—
Ватиканда
, XX ёмюрде джангыз болгъан,
рим-католик клисаны
бютеудуния джыйылыуу
ачылгъанды.
1982
—
Солент
ачыкъ богъазны тюбюнден, 450 джыл алгъа батхан, «
Мэри Роуз
» (
суратда
)
каракка
кёлтюрюлгенди.
1984
— Биринчи
американ
астронавт
тиширыу Кэтрин Салливэн,
ачыкъ космосха чыкъгъанды
.
1994
—
Рублну
долларгъа
курсуну оюлуб тюшюую («
къара гюрге кюн
»).
Тюрлендириу...
12 октябрь
Христосну статуясы
1492
—
Колумб
Американы
(туура уа —
Гуанахани
айрымканны)
ачханды
.
1552
—
Къоркъунчлу Иван
,
Къазан ханлыкъны
къазауат этиб алгъанды
.
1810
— Биринчи
Октоберфест
:
Мюнхенде
джашагъанла бютеу барысы да кронпринц
Баварчы Людвигни
некяхын байрамлайдыла.
1909
—
Москвада
, биринчи басма китаб чыгъаргъан
Иван Фёдоровха
эсгертме
ачылгъанды.
1924
—
Украинаны
къурамында
Молдавия АССР
куралгъанды.
1931
—
Рио-де-Жанейрода
Корковаду
дуппурну башында
Къутхарыучу Христосну статуясы
(
суратда
) ачылгъанды.
1953
—
Фидель Кастро
, «Тарих мени айыбымы аллыкъды!» деген сёзле бла сюдде сёзюн бошагъанды.
1960
—
Никита Хрущёв
,
БМО
-ну
Генерал Ассамблеясында
,
аягъындан чуругъун тешиб, аны бла трибунаны къагъыб башлагъанды
.
Тюрлендириу...
13 октябрь
Суу айланма галактика
1307 —
Ариу IV Филипп
королну буйругъу бла бютеу
француз
тамплиерле
тутулгъандыла.
1773
—
Шарль Мессье
Къуугъун Итле
джулдузлада
«
суу айланманы
» (
суратда
) табханды.
1805
—
Наполеонну
аскерини
австрий
аскер бла
Эльхинген сермешиую
.
1827
—
Орус-перс къазуат
: генерал
Паскевични
аскери
Эриванны
алгъанды
.
1917
—
Фатима сейирлик
(
en
) болгъанды, аны
Португалияда
джашагъан 100 000 адам кёргенди деген версия барды.
1921
—
Тюркню
бир джанындан эм
Эрмен ССР
,
Азербайджан ССР
,
Гюрджю ССР
башха джанындан араларында шохлукъну юсюнден
Карс кесамат
.
1923
—
Тюркню
ара шахары
Стамбулдан
Анкарагъа
кёчюрюлгенди.
1941
—
Экинчи дуния къазауат
:
Москвагъа джюрюшню барыуунда
немец аскер
Калуганы
алгъанды.
Тюрлендириу...
14 октябрь
Л. И. Брежнев
1670
—
Шамборда
Мольер
«
Мещанлы-дворянлы
» деген пьесасын салгъанды.
1888
— Бусагъатха дери сакъланнган биринчи плёнкалы
фильм
— «
Роундхэй терек бачхада сахна
» алыннганды.
1915
—
Биринчи дуния къазауат
:
Болгария
Сербиягъа
къазауат
баямлагъанды.
1926
—
Лондондагъы
басма аралыкъда
Алан Милнни
Винни-Пухну
юсюнден биринчи китабы чыкъгъанды.
1939
—
Гюнтер Принни
башчылыгъында
U-47
суу тюбю кеме
Скапа-Флоу
гаванда
HMS Royal Oak
линкорну батдыргъанды.
1941
—
Экинчи дуния къазауат
:
Москвагъа джюрюшню барыуунда
немец аскер
Тверь
бла
Ржевни
алгъанды.
1962
—
Кариб кризис
: американ тахсачы-самолёт
Кубада
Р-12
совет ракеталаны табханды.
1964
—
Совет Союзну Коммунист партиясыны Ара комитетини Биринчи секретары
Леонид Брежнев
(
суратда
) болгъанды.
Тюрлендириу...
15 октябрь
«Шэньчжоу-5»-ни ийилиую
1815
—
Наполеонну
Атлантикада
Сыйлы Еленаны айрымканына
келтиргендиле.
1888
—
Союучу Джек
сакълыкъ комитетге «
джаханимден джазма
» ийгенди.
1894
—
Германиягъа
шпионаж
ючюн
Альфред Дрейфус
тутулгъанды
.
1904
—
Орус-япон къазауат
:
Балтика флот
Ревелден
Порт-Артургъа
джюзюб кетгенди.
1941
—
Экинчи дуния къазауат
:
герман аскерни
Москвагъа
джууукълашханлыгъы себебли
шахарда
къуршаланыу болум
киргизилгенди.
1966
—
АБШ
-да
къара пантераланы партиясы
къуралгъанды.
1967
—
Волгоградда
«
Ана-джурт
» эсгертме ишлениб бошалгъанды.
2003
— Биринчи
къытай
пилотлу космос кеме — «
Шэньчжоу-5
» (
суратда
) ийилгенди.
Тюрлендириу...
16 октябрь
Кёпеникден капитан
1813
— Джарым миллиондан кёб аскерчи
Лейпцигни
къатында «
Миллетлени сермешиуюне
» киргендиле
1905
— Лорд
Кёрзон
Бенгалияны биринчи бёлюнюуюню
юсюнден буйрукъ бергенди.
1906
—
Кёпеникден капитан
(
суратда
) алдау бла шахарны
кассасын
кючлегенди.
1934
—
Къытай коммунистлени уллу джюрюшлери
башланнганды.
1963
— Биринчи кере
космосха
юч къатлы
элтиучю-ракета
«
Восход
» ийилгенди.
1978
—
Поляклы
Кароль Войтыла
славянладан
биринчи болуб
римли папа
болгъанды.
1988
—
СССР-ни Ара телевидениесинде
«
Изаура къарауаш
» сериал кёргюзтюлюб башланнганды.
2002
—
Мисирде
Джангы Александрий библиотека
ачылгъанды.
Тюрлендириу...
17 октябрь
Илья Репин. «17 октябрь 1905 дж.»
1346 —
Шотландияны
королю
II Давид
ингилизлилеге
джасакълыкъгъа тюшгенди
.
1662
—
II Карл
XIV Людовикге
Дюнкерк
шахарны
375 000
фунтха
сатханды.
1740
—
Экинчи Камчатка экспедицияны
барыуунда
Петропавловск-Камчатский
шахарны тамалы салыннганды.
1814
—
Лондонда
9 адам «
сыра суу къобуу
»-ну къурманы болгъанды.
1902
—
Детройтда
«
Кадиллак
» маркалы биринчи
автомобиль
чыкъгъанды.
1905
—
II Николай
Либерал эркинликле бериуню юсюнден манифестге
къол салгъанды (
суратда
).
1990
—
IMDb
интернет
-база къуралгъаныны официал датасы.
1996
—
Аслан Масхадов
Чеченни
коалицион
правительствосуну
премьер-министри болгъанды.
Тюрлендириу...
18 октябрь
Венера
1356 —
Швейцарияда
джер тебрениу
Базель
шахарны
ойгъанды.
1812
—
Тарутин сермешиу
: орус аскер
Бородино сермешиуден
сора биринчи кере французланы хорлагъанды.
1867
—
А. А. Пещуров
капитан
Алясканы
американ
правительствогъа
бериуню юсюнден протоколгъа
къол салгъанды.
1892
— Биринчи коммерциялыкъ
телефон
линия ачылгъанды (
Чикаго
—
Нью-Йорк
).
1941
—
Токиода
Рихард Зорге
тахсачы тутулгъанды.
1967
— «
Венера-4
» совет космос станция
Венера
(
суратда
) планетагъа джетгенди.
1968
—
Мехикода Олимпиада
:
Роберт Бимон
«XXI ёмюрге чынгагъанды».
1991
—
Азербайджан
СССР-ден
босунмауун
баямлагъанды.
Тюрлендириу...
19 октябрь
Испанияны герби
1453
—
Бордода
ингилизлилени
капитуляциялары,
Джюзджыллыкъ къазауатны
бошалыуу.
1469 —
Арагончу II Фердинанд
бла
Кастилиячы I Изабелланы
некяхлары
бирикген
Испанияны
(
герби суратда
) къуралыуун белгилегенди.
1901
—
Альберто Сантос-Дюмон
33-метрлик
дирижаблинде
Эйфелни къаласыны
тёгереги бла учханды.
1941
—
Москвада
шахарчыладан
зынтчыу аскер
къуралгъанды.
1956
—
СССР
бла
Япония
Совет-япон къазауатны
тохтатылыууну юсюнден
декларацияны
къабыл этгендиле.
1957
—
ФРГ
-ни
правительствосу
Югославия
бла
дипломат илишкилерин
кесгенди.
1961
—
Къытай
СССР-ни
Албания
бла байламлы политикасын терслегенди.
1987
—
Доу-Джонсну индексини
бютеу тарихинде
эм уллу тюшюую
.
Тюрлендириу...
20 октябрь
Наварин сермешиу Айвазовскийни суратында
1803
—
АБШ
-ны Сенаты
Наполеондан
Луизиананы сатыб алыуну
къабыл этгенди.
1818
—
Уллу Британия
бла
АБШ
американ-канада чекни
49-чу параллель бла ётдюргендиле.
1822
—
Уллу Британияда
«
The Sunday Times
»
газетни
биринчи номери чыкъгъанды .
1827
—
Грек революция
: ингилиз-француз-орус флот
Иония тенгизни
Наварин бухтасында
тюрклюлени хорлагъанды
(
суратда
).
1916
—
Севастополда
«
Императрица Мария
» линкор атылгъанды, джюзле бла адамла ёлгендиле.
1944
—
Къызыл аскер
бла
югослав партизанла
Югославияны
ара шахары
Белградны
азатлагъандыла.
1955
—
Дж. Р. Р. Толкинни
«Королну къайтханы» китабы, «
Джюзюклени бийи
» романны арых бёлюмюню, чыкъгъанды.
1977
—
Lynyrd Skynyrd
рок-къауум бла
самолёт
аугъанды.
Тюрлендириу...
21 октябрь
Венден къала
1097 —
Къачлыла
Антиохияны
къуршалагъандыла
.
1520
—
Фернан Магеллан
Атлантика океан
бла
Шош океанны
арасындагъа
ачыкъ богъазны
ачханды.
1578
—
Венден къаланы
(
суратда
) къабыргъаларында
орус аскерни хорланнганы
.
1727
—
С. Л. Рагузинский
Къытай
бла
сатыу-алыуну юсюнден кесаматха
къол салгъанды.
1805
—
Трафальгар сермешиу
Наполеонну
флотсуз
къойгъанды.
1858
—
Оффенбахны
«
Орфей джаханимде
»
опереттасыны
премьерасы.
1895
—
Японлуланы
Тайвангъа
уруб кириулери,
Тайвань республиканы
къурутулууу.
1967
—
Вьетнамда къазауатха
къаршчы тургъанла
Пентагонну
къуршалагъандыла.
Тюрлендириу...
22 октябрь
Гарнеренни чынгагъаны
1730
—
Б. К. Миних
Ладога илипинни
ишлениб бошалгъанын баямлагъанды.
1797
—
А. Ж. Гарнерен
учуб баргъан аппаратдан
парашют
бла биринчи кере чынгагъанды (
суратда
).
1842
—
Густав Фаберже
Санкт-Петербургда
ювелир
гюрбеджи ачханды.
1904
—
Гулль инцидент
: орус
эскадра
Шимал тенгизде
эки ингилиз чабакъ тутхан кемени батдыргъанды.
1938
—
Честер Карлсон
биринчи
ксерокопияны
этгенди.
1962
—
Кариб кризис
:
Джон Кеннеди
телевизион сёзюнде
Кубаны
тенгиз эмда хауа блокадасын баямлагъанды.
1970
—
Итальян
экранлагъа
Бернардо Бертолуччини
«
Конформист
» фильми чыкъгъанды.
1975
— «
Венера-9
» совет космос станция
Джерге
башха планетаны юсюню суратларын биринчи кере бергенди.
Тюрлендириу...
23 октябрь
Дублин къаланы арбазы
1086 —
Араблыла
, испан христианланы
Заллакада хорлаб
,
Реконкистаны
тыйгъандыла.
1582
—
Сибирни къазауат этиб алыу
:
Ермакны
къазакълары
Чувашев бурунда сермешиуде
хорлагъандыла.
1641
—
Ирландияда къозгъалыу
: къозгъалгъанла
Дублин къаланы
(
суратда
) алалмай къалгъандыла.
1917
—
В. И. Ленин
Петроградда
сауутлу къозгъалыуну
юсюнден оноуну къабыл этдиргенди.
1942
—
Экинчи дуния къазауат
:
Мисирде
Эль-Аламейнде
ингилизлиле бла немецлени сермешиулери
башланнганды.
1956
—
Маджарда коммунист режимге къаршчы къозгъалыу
башланнганды.
1992
—
Акихито
,
япон императорладан
биринчи болуб
Къытайгъа
баргъанды.
2002
—
Дубровкада театр аралыкъда
террористле
900 адамны ышанмакълыкъгъа тутхандыла
.
Тюрлендириу...
24 октябрь
1147 —
Реконкиста
:
Лиссабонну
4 ай баргъан къуршоуланыуу
христиан
рыцарланы
шахарны
алыулары бла бошалгъанды.
1648
—
Вестфалия мамырлыкъ
Отузджыллыкъ къазауатны
тамамлагъанды.
1658
—
Француз королгъа
Мольерни
танытхандыла (
суратда
).
1929
— «
Къара орта кюн
» эмда
АБШ
-да
Уллу депрессияны
башланнганы.
1935
—
Москва Кремлни
Спасская къаласына
рубин джулдузла
салыннгандыла.
1945
—
БМО
-ну Уставы кючюн алгъанды.
1947
—
Америкагъа къаршчы ишлеуню тинтген комиссия
Уолт Диснейни
допросха чакъыргъанды.
2000
—
Мисир музейде
Клеопатраны
сакъланнган джангыз
автографы
табылгъанды.
Тюрлендириу...
25 октябрь
Гилбертни суратында Азенкур сермешиуню эртдени
1415 —
Джюзджыллыкъ къазауат
:
французла
Азенкур сермешиуде
(
суратда
) хорланнгандыла.
1825
—
Австриялы
композитор, дирижёр эмда скрипач
Иоганн Штраус
туугъанды.
1913
— «
Поляк къан
» оперетта биринчи кере джырланнганды («
Элчи бийче
» хапарны мотиви бла).
1924
—
Британияда
парламент
айырыуну аллы бла
Зиновьевни джазмасы
чыкъгъанды.
1944
—
Лейте
айрымканны
джагъасында
тарихде эм уллу тенгиз сермешиу ётгенди
.
1971
—
БМО
-да
Къытай Республиканы
орнун
Къытай Халкъ Республика
алгъанды.
1990
— «
Поле чудес
» телеоюнну биринчи чыкъгъаны.
2003
—
Новосибирскде
Михаил Ходорковский
арестге алыннганды.
Тюрлендириу...
26 октябрь
Ито Хиробуми
1581
—
Сибирни бойсундуруу
:
Ермак
,
къазакълары
бла
Искерге
киргенди.
1824
—
Москвада
Кичи театр
эшиклерин ачханды.
1898
—
МХАТ
ишлеб башлагъанды.
1909
—
Японияны
биринчи премьер-министри
Ито Хиробуми
(
суратда
) ёлтюрюлгенди.
1957
—
Георгий Жуков
,
къоруулау министр
постундан, «
бонапартизмге
тырмышхан» бла терслениб, тайдырылгъанды.
1965
—
II Елизавета
,
The Beatles
группагъа киргенлеге
Британ империяны
орденин бергенди.
1979
—
Къыбыла Кореяны
президенти
Пак Чон Хи
ёлтюрюлгенди.
2002
—
Дубровкада театр аралыкъны штурм этиу
, джюзден кёб ёлген.
Тюрлендириу...
27 октябрь
Мульвий кёпюр
312 —
Константин
,
Мульвий кёпюрню
(
суратда
) къатында кёкде «
Муну бла хорларыкъса!
» деген джазмасы бла къачны кёргенди.
1870
—
Француз-прусс къазауат
: немецле
Мецге
киргендиле
.
1938
— «
DuPont
» фирма, джангы
синтетика материалны
—
нейлонну
къурагъанын баямлагъанды.
1981
—
Швецияны
тенгиз джагъасына «
С-363
» совет субмарина чыкъгъанды.
1982
—
Къытай
, халкъыны саны
миллиардха
джетгенин баямлагъанды.
1984
—
Байкал-Амур магистраль
ачылгъанды.
1999
—
Эрмен
парламентде
теракт
.
2005
—
Францияда
шахар тийреледе къазауат
башланнганды.
Тюрлендириу...
28 октябрь
Статуя Свободы
1628
—
Француз протестантизмни
аралыгъы —
Ла-Рошелни хорланыуу
.
1886
—
Нью-Йорк бухтадагъы
(
en
)
Бедлоу
айрымканда
Азатлыкъны статуясы
(
суратда
) ачылгъанды.
1893
—
П. И. Чайковскийни
ёлюрюне дери 9 кюнню аллы бла
Петербургчула
аны
Патетика симфониясын
биринчи кере эшитгендиле.
1918
—
Австрия-Маджарны чачылыуу
: бойсунмагъан
чехословак къралны
къуралыуу.
1919
—
АБШ
-ны
Конгресси
, «
къургъакъ законну
» къабыл этгенди.
1941
—
Ф. Д. Рузвельт
,
ленд-лизни
юсюнден законну
СССР
-ге джайгъанды.
1965
—
Экинчи Ватикан джыйылыу
:
Nostra Aetate
декларация,
чууутлуладан
Христосну
къачда кериу ючюн терсликни алгъанды.
1995
—
Бакуну метросунда
электропоездде ёртен
болгъанды, 289 адам ёлгенди.
Тюрлендириу...
29 октябрь
Боркиде катастрофа
1787
—
Праганы театрында
Моцартны
«
Дон Жуан
» операсыны премьерасы ётгенди.
1863
—
Халкъла арасы Къызыл Къач
къуралгъанды.
1888
—
Борки
элни къатында
патчахны поезди аугъанды
(
суратда
).
1918
—
Россияны коммунист джаш тёлюсюню бирлиги
къуралгъанды.
1923
—
Тюрк
, официал халда
республика
баямланнганды.
1955
—
Севастополь бухтада
«Новороссийск»
линкор атылгъанды.
1956
—
Суэц кризис
:
Израилни аскери
Мисирге
уруб киргенди.
1998
—
Космосха
эм къарт
астронавт
—
Джон Гленн
— ийилгенди.
Тюрлендириу...
30 октябрь
Соловец таш
Политика репрессияланы къурманларын эсгериу кюн
1918
—
Осман империя
Биринчи дуния къазауатдан
чыкъгъанды.
1937
—
Гермес
астероид
Джерге
джууукълашыб ётгенди.
1938
— «
Дунияланы къазауаты
» романны радиоверсиясы
АБШ
-да уллу паниканы чуруму болгъанды.
1961
—
Джангы Джер
айрымканда
«
Патчах-бомба
» атылтылгъанды.
1973
—
Европа
бла
Азияны
арасында
Босфор кёпюр
ачылгъанды.
1990
—
Политика репрессияланы
къурманларыны атына
Соловец таш
(
суратда
) салыннганды.
1995
—
Квебекни
бойсунмаулугъуну юсюнден референдум
.
2005
—
Дрезденде
Экинчи дуния къазауатдан
сора джангыдан ишленнген
Фрауэнкирхе
клиса ачылгъанды.
Тюрлендириу...
31 октябрь
Артур Конан Дойль
475 —
Кюнбатыш Рим империяны
ахыр императору
тахха миннгенди.
1517
—
Мартин Лютер
,
Виттенбергде
клисаны эшигине
95 тезисин
ургъанды, аны бла
Реформация
башланнганды.
1864
—
Невада
АБШ
-ны къурамына киргенди.
1892
—
Артур Конан Дойль
(
суратда
), «
Шерлок Холмсну болуулары
» китабын чыгъаргъанды.
1922
—
Муссолинини
къаракёлеклилери
Римге
кириб
патчах къаланы
аллы бла
ётгендиле
.
1956
—
Суэц кризис
:
Уллу Британия
бла
Франция
Суэц илипинни ачдырыр нюзюр бла
Мисирни
бомбалаб башлагъандыла.
1961
—
Иосиф Сталинни
ёлюгюню
Ленинни-Сталинни кешенесинден
чыгъарылыуу.
2000
—
Multics
операцион система
бла ишлеген ахыр
компьютер
тыйылгъанды.
Тюрлендириу...
Категория
:
Кюнледе болгъанла